Phương thức biểu đạt

• I. Một số kiến thức chung
• II. Các phương thức biểu đạt
• III. Các loại văn bản tương ứng
  • 1. Văn bản tự sự
  • 2. Văn bản miêu tả
  • 3. Văn bản biểu cảm
  • 4. Văn bản nghị luận
  • 5. Văn bản thuyết minh
  • 6. Văn bản hành chính – công vụ
• IV. Cách nhận biết các phương thức biểu đạt
  • 1. Tự sự
  • 2. Miêu tả
  • 3. Biểu cảm
  • 4. Thuyết minh
  • 5. Nghị luận
  • 6. Hành chính – công vụ
• V. Luyện tập

I. Một số kiến thức chung

– Văn bản là chuỗi lời nói miệng hay bài viết có chủ đề thống nhất, có link mạch lạc, vận dụng phương thức biểu đạt tương thích để triển khai mục tiêu tiếp xúc .- Ví dụ : Con Rồng cháu Tiên, Dế Mèn phiêu lưu ký ( Tô Hoài ), Đêm nay Bác không ngủ ( Minh Huệ ) …- Phương thức biểu đạt là cách mà người viết, người nói truyền tải những thông điệp đến với người đọc, người nghe nhằm mục đích bộc lộ những tâm tư nguyện vọng, những tâm lý, tình cảm của chính người nói, người viết .- Có 6 phương thức biểu đạt chính : tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận, thuyết minh, hành chính công vụ .

II. Các phương thức biểu đạt

III. Các loại văn bản tương ứng

1. Văn bản tự sự

– Là trình diễn một chuỗi các vấn đề, vấn đề này dẫn đến vấn đề kia, ở đầu cuối dẫn đến một kết thúc, một ý nghĩa .- Ví dụ : Con Rồng cháu Tiên, Bánh chưng bánh giầy, Sơn Tinh Thủy Tinh

2. Văn bản miêu tả

– Là loại văn nhằm mục đích giúp người đọc, người nghe tưởng tượng những đặc thù, đặc thù điển hình nổi bật của một sự vật, vấn đề, con người, cảnh sắc làm cho những cái đó hiện lên trước mắt người đọc, người nghe .- Ví dụ : Tả một người thân trong gia đình mà em yêu quý, tả một loài hoa mà em yêu thích

3. Văn bản biểu cảm

– Văn biểu cảm là văn bản viết ra nhằm mục đích biểu đạt tình cảm, cảm hứng, sự nhìn nhận của con người so với quốc tế xung quanh và khêu gợi lòng đồng cảm nơi người đọc .- Văn biểu cảm còn gọi là văn trữ tình, gồm có các thể loại văn học như thơ trữ tình, ca dao trữ tình, tùy bút- Tình cảm trong văn biểu cảm thường là những tình cảm đẹp, thấm nhuần tư tưởng nhân văn .- Ngoài cách biểu cảm trực tiếp qua tiếng kêu, lời than văn biểu cảm còn sử dụng các bộ lộ gián tiếp trải qua giải pháp tự sự, miêu tả để khêu gợi tình cảm .- Ví dụ : Cảm nghĩ về người mẹ thân yêu, Cảm nghĩ về cuốn sách em yêu dấu, Cảm nghĩ khi về một loài cây em yêu quý, Cảm nghĩ về ngày Tết truyền thống quê em …

4. Văn bản nghị luận

– Nghị luận là xác lập cho người đọc, người nghe một tư tưởng, quan điểm nào đó .- Văn nghị luận có vấn đề, luận cứ rõ ràng, đúng chuẩn và lập luận thuyết phục .- Ví dụ : Đức tính giản dị và đơn giản của Bác Hồ ( Phạm Văn Đồng ), Tinh thần yêu nước của nhân dân ta ( Hồ Chí Minh ) …

5. Văn bản thuyết minh

– Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức (kiến thức) về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân của các hiện tượng và các sự vật trong tự nhiên xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.

– Tri thức trong văn bản thuyết minh yên cầu khách quan, xác nhận và hữu dụng cho con người .- Văn bản thuyết minh cần được trình diễn đúng mực, rõ ràng và ngặt nghèo .- Ví dụ : Thuyết minh về chiếc áo dài, Thuyết minh về con trâu, Thuyết minh về nón lá

6. Văn bản hành chính – công vụ

– Là loại văn bản dùng để truyền đạt những nội dung và nhu yếu nào đó từ cấp trên xuống hoặc bày tỏ những quan điểm, nguyện vọng của cá thể hay tập thể tới các cơ quan và người có quyền hạn để xử lý .- Được trình diễn theo một số mục nhất định :

• Quốc hiệu tiêu ngữ
• Địa điểm, ngày tháng làm văn bản
• Họ tên, chức vụ của người nhận hay cơ quan nhận văn bản
• Họ tên, chức vụ của người gửi hay tên cơ quan, tập thể gửi văn bản
• Nội dung thông báo, đề nghị, báo cáo
• Chữ ký, họ tên người gửi văn bản

– Loại văn bản thường Open phương thức biểu đạt hành chính – công vụ : Các nghị định của nhà nước, thông tư được phát hành, văn bản báo cáo giải trình trong các công ty, các hợp đồng thuê, mua và bán, chiếm hữu

IV. Cách nhận biết các phương thức biểu đạt

1. Tự sự

Các yếu tố quan trọng trong một văn bản tự sự :- Nhân vật- Cốt truyện, sự kiện .- Trình tự kể : theo thời hạn, khoảng trống, tâm tưởng, tích hợp thời hạn, khoảng trống- Phương thức trần thuật ( ngôi kể )

2. Miêu tả

– Sử dụng nhiều động từ, tính từ, các giải pháp tu từ .- Thường có những câu văn diễn đạt hình dáng bên ngoài, hay quốc tế nội tâm của con người ; hoặc tái hiện lại cảnh vật, đặc thù sự vật .

3. Biểu cảm

– Có nhiều từ ngữ biểu lộ xúc cảm, thái độ của người viết hoặc của nhân vật trữ tình .- Mang đậm dấu ấn chủ quan của người viết .

4. Thuyết minh

– Ngôn ngữ sáng rõ, đơn cử, trong sáng, câu văn gãy gọn, hoàn toàn có thể sử dụng các giải pháp tu từ ( so sánh, liệt kê )

5. Nghị luận

– Bao gồm vấn đề, lí lẽ và dẫn chứng- Bố cục ngặt nghèo, lập luận thuyết phục

6. Hành chính – công vụ

Một số mục bắt buộc phải có :

• Quốc hiệu tiêu ngữ
• Địa điểm, ngày tháng làm văn bản
• Họ tên, chức vụ của người nhận hay cơ quan nhận văn bản
• Họ tên, chức vụ của người gửi hay tên cơ quan, tập thể gửi văn bản
• Nội dung thông báo, đề nghị, báo cáo
• Chữ ký, họ tên người gửi văn bản

V. Luyện tập

Câu 1. Cho biết các tên văn bản, đề bài sau thuộc kiểu văn bản và phương thức biểu đạt nào?

1. Đơn xin nghỉ học2. Bánh chưng bánh giầy3. Tả cô giáo mà em yêu quý4. Thuyết minh về chiếc bút bi5. Cảm nhận của em về bài thơ Đêm nay Bác không ngủ ( Minh Huệ )6. Phong cách Hồ Chí Minh ( Lê Anh Trà )Gợi ý :1. Hành chính – công vụ2. Tự sự3. Miêu tả4. Thuyết minh5. Biểu cảm6. Nghị luận

Câu 2. Cho các tình huống giao tiếp sau, hãy lựa chọn kiểu phương thức biểu đạt phù hợp:

1. Tường thuật lại diễn biến của hội thi học viên lịch sự .2. Giới thiệu quy trình hình thành và tăng trưởng của trường .3. Bày tỏ lòng yêu dấu với một ca sĩ nổi tiếng .4. Đồng tình với quan điểm bảo vệ thiên nhiên và môi trường là nói không với rác thải nhựa .5. Tả hình ảnh hoàng hôn trên biển .6. Xin phép được sử dụng nhà thi đấu để tổ chức triển khai tranh tài cầu lông .Gợi ý :1. Tự sự2. Thuyết minh

3. Biểu cảm

4. Nghị luận5. Miêu tả6. Hành chính – công vụ