Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10: tại đây

Xem thêm các sách tham khảo liên quan:

Đề bài: Dàn ý Phân tích truyện cười Tam đại con gà

Dàn ý mẫu

I. Mở bài

– Giới thiệu về thể loại truyện cười : Là thể loại tự sự dân gian trải qua tiếng cười để đả kích, phê phán
– Giới thiệu khái quát về truyện cười Tam đại con gà : Là truyện cười trào phúng rực rỡ, phê phán sự dốt nát và thói bảo thủ che che đậy sự dốt nát của một ông thầy và cũng là của một bộ phận nhân dân bằng tiếng cười sâu cay .

I.. Thân bài

1. Tình huống truyện

– Anh học trò dốt nát nhưng lại hay khoe khoang lên mặt văn hay chữ tốt, có người mời anh ta về dạy học
→ Sự Open của nhân vật đã gây ra tiếng cười bằng cách tạo ra những xích míc : Dốt mát – hay khoe khoang, dốt nát, hay khoe khoang – được là thầy .
– Anh ta bị đẩy vào hai trường hợp éo le :
+ Đi dạy học trò nhưng không biết mặt chữ vì có nhiều nét rắc rối, lại bị học trò hỏi gấp, cuống quá phải nói liều .
+ Bị người nhà phát hiện giảng sai, thầy phải bao biện, giấu dốt .
→ Thầy đồ dốt nát, đến chữ vỡ lòng còn không biết. Không những thế còn giấu dốt và lừa gạt người .

2. Giải quyết tình huống

– Giải quyết trường hợp 1 :
+ Thầy nhắm mắt nói liều, sợ sai nên bảo học trò đọc khẽ, trong lòng vẫn thấp thỏm .
→ Thầy đồ dốt nát nhưng lại biết cách che đậy sự dốt nát ấy .
→ Cách nói mỉa mai “ thầy cũng khôn ” là sự châm biếm của dân gian về sự khôn lỏi của kẻ dốt .
+ Khấn ông thổ ông địa, xin đài âm khí và dương khí xem chữ đó có đúng không. Được đài, thầy đắc chí ngồi bệ vệ trên giường bảo học trò đọc to .
→ Thầy đã dốt còn mê tín dị đoan, huênh hoang, tự đắc. Tiếng cười được lan rộng ra, cái dốt của thầy càng lộ rõ .
– Giải quyết trường hợp 2 :
+ Người lật tẩy cái sai của thầy là chủ nhà, một người nông dân vô học .
+ Thầy thầm nghĩ “ mình đã dốt, ông thổ ông địa nhà nó còn dốt hơn mình ”
→ Thầy đồ ý thức được cái dốt của mình nhưng lại bảo thủ, cố ý bao biện, che giấu. Cách nghĩ của thầy khiến cho ta phải bật cười
+ Thầy ngụy biện bằng việc giảng giải tận gốc yếu tố : dạy cháu để biết đến tận tam đại con gà “ dủ dỉ là con dù dì, dù dì là chị con công, con công là ông con gà ”
→ Thầy là kẻ ma lanh, láu cá, lí sự cùn để che đậy thực chất dốt nát của mình. Tiếng cười bật ra .

3. Ý nghĩa phê phán của câu chuyện

– Phê phán thói dốt hay chơi chữ, dốt học làm sang của một bộ phận nhân dân .
– Phê phán thói giấu dốt, một tật xấu phổ cập trong nhân dân .
– Phê phán hiện thực xã hội : kẻ dốt, kẻ ma lanh, láu cá được trọng dụng .
– Khuyên mọi người phải không ngững học hỏi, không nên giấu dốt

4. Nghệ thuật

– Kết cấu ngắn gọn, ngặt nghèo
– Xây dựng những trường hợp xích míc, trái tự nhiên, gây ra tiếng cười
– Cách xử lý trường hợp giật mình, vui nhộn
– Cách sử dụng từ ngữ tạo ra tiếng cười sâu cay .

I.I. Kết bài

– Khái quát nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật truyện cười Tam đại con gà
– Mở rộng : Ngoài “ Tam đại con gà, truyện cười trào phúng dùng tiếng cười để đả kích phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội rất nhiều mẫu mã như : Nhưng nó phải bằng hai mày, lợn cưới áo mới, đẽo cày giữa đường, … Mỗi truyện lại đem lại những bài học kinh nghiệm sâu cay đằng sau tiếng cười sảng khoái. Tất cả đã làm nên rực rỡ của thể loại truyện cười .

Đề bài: Phân tích truyện cười Tam đại con gà

Bài văn mẫu

Tam đại con gà là truyện cười có cấu trúc ngắn gọn, mục tiêu hầu hết lên án phê phán thói giấu dốt của anh thầy đồ. Bằng thẩm mỹ và nghệ thuật tạo trường hợp truyện tài tình, mê hoặc đã giúp người đọc bật ra tiếng cười thật tự nhiên sảng khoái, mà cũng thật nhiều ý nghĩa .
Mở đầu tác phẩm trường hợp gây cười đã được thể hiện : Xưa có anh học trò học tập dốt nát, những trò đời xấu hay làm tốt, dốt hay nói chữ, đi đâu cũng lên mặt văn hay chữ tốt. Ngay trong bản thân anh thầy đồ đã tiềm ẩn mẫu thuẫn giữa hình thức với nội dung : nội dung dốt nát, kém cỏi nhưng lại hình thức lại khoe mẽ, luôn cho mình là giỏi giang .
Với thói khoe mẽ ấy anh ta cũng lấy được lòng tin của một người nông dân, người này đã mời anh về nhà dạy chữ cho con. Bản thân vốn dốt nát kém cỏi, nhưng khi được mời anh ta nhận lời đi ngay, và hệ quả tất yếu anh ta sẽ phải đương đầu với nhiều câu hỏi, nhiều trường hợp xảy ra trong quy trình dạy. Bài học Tam thiên tự với chữ kê nhiều nét, khó đọc đã làm khó anh ta. Lúc bấy giờ anh ta cuống cuồng trước lời hỏi của những trò, bị đặt vào thế bí anh ta đành phát biểu bừa : Dủ dỉ là con dù dì. Điều vui nhộn là ở chỗ : thầy đi dạy chữ người khác nhưng những chữ tối thiểu thầy cũng không biết, đã vậy lại còn giấu dốt, nói bừa cho trò .
Mặc dù nói ra như vậy nhưng thầy vẫn rất là thấp thỏm, lo âu, thầy đã trấn an mình bằng cách cầu khẩn đến thần linh, và có vẻ như thổ địa, thần linh cũng đứng về phía thầy đồ dốt nát, cho ba quẻ âm dương đều được ưng thuận. Đây là chi tiết cụ thể dẫn dắt phải chăng, giúp cho câu truyện tăng phần kịch tính. Khi khấn ông thổ ông địa xong thầy vô cùng đắc chí, và nhu yếu học trò đọc thật to : thầy lấy làm đắc chí lắm, hôm sau bệ vệ ngồi trên giường, bảo trẻ đọc cho to. Đồng thời ta cũng cần thấy rằng thầy tỏ ra rất là khôn ngoan và thận trọng, trước khi xin quẻ thầy đã dặn lũ trẻ đọc bé bé, vì sợ sai : thầy cũng khôn, sợ nhỡ sai, người nào biết thì xấu hổ. Như vậy, ở trường hợp này, thầy đồ càng thể hiện rõ nét hơn sự dốt nát và thói giấu dốt của mình .
Nhưng nào ngờ, anh thầy đồ dốt nát lại liên tục vấp phải trường hợp thứ hai, ấy là khi người cha nghe thấy vậy liền vào và nói rằng đó là chữ kê – gà càng khiến câu truyện trở nên vui nhộn hơn. Người bố vốn là nông dân, chân lấm tay bút, ít chữ nghĩa sách vở mà còn biết đó là chữ kê, còn anh thầy đồ vốn được cho là văn hay chữ tốt lại không biết. Mẫu thuẫn này vừa vạch rõ bộ mặt dốt nát của anh thầy đồ, vừa tăng kịch tính cho câu truyện. Chi tiết thầy nghĩ thầm : Mình đã dốt, ông thổ ông địa nhà nó cũng dốt nữa góp thêm phần làm cho tiếng cười thêm phần mê hoặc hơn. Và ngay lập tức anh ta chữa cháy với ông chủ nhà : Tôi vẫn biết chữ ấy là chữ kê, mà kê nghĩa là gà, nhưng tôi dạy thế là dạy cho cháu biết đến tận tam đại con gà kia ; Thế này nhé ! Dủ dỉ là con dù dì. Dù dì là chị con công, con công là ông con gà. Anh thầy đồ dốt nhưng lại luôn giấu dốt, khoe mình văn hay chữ tốt, bởi vật chính anh ta đã tự đặt mình vào trường hợp bất lợi, tự thể hiện điểm yếu cả bản thân. Càng cố che giấu bao nhiêu thì người đọc lại càng thấy sự liều lĩnh, dốt nát của anh ta bấy nhiêu. Truyện phê phán những kể dốt nát mà vẫn luôn giấu dốt .
Tác phẩm đã kiến thiết xây dựng được mẫu thuẫn trào phúng rực rỡ ngay từ đầu tác phẩm, tạo nên sức mê hoặc bằng cách tăng tính mẫu thuẫn ấy lên theo từng bước hợp lý, lôgic. Dung lượng ngắn, cấu trúc ngặt nghèo, mọi diễn biến đều giàu giá trị, ý nghĩa. Nghệ thuật phóng đại, cường điệu đã lột trần thực chất giấu dốt của anh thầy đồ .
Tác phẩm mang ý nghĩa phê phán cái xấu trong một bộ phận người dâ : dốt nhưng không biết học hỏi nâng cao hiểu biết bản thân mà còn giấu dốt. Tiếng cười bật ra không phải đả kích, châm biếm mà như một bài học kinh nghiệm thâm thúy để tự bản thân mỗi tất cả chúng ta tự răn mình phải nỗ lực học tập trau dồi tri thức cho bản thân .

Bài văn mẫu

Từ xưa cha ông ta đã sáng tác ra những câu truyện cười truyện ngụ ngôn mang đặc thù vui chơi và đồng thời cũng để phê phán chê bai một sô loại người trong xã hội. Đó thường là những câu truyện dân gian ngắn có cấu trúc ngặt nghèo kết thúc giật mình kể về những vấn đề hành vi tự nhiên của con người. Trong số đó truyện cười Tam đại con gà là một câu truyện khá thông dụng hướng đến sự châm biếm đả kích vào những kẻ “ xấu hay làm tốt dốt hay nói chữ ”. Cái xấu cái đốt càng che đậy càng dễ lộ ra kệch cỡm và đáng cười hơn rất nhiều lần .
Truyện Tam đại con gà châm biếm một anh học trò loại người “ dài sống lưng tốn vải ăn no lại nằm ”. Anh ta học tập dốt nát nhưng lại có tính khoe khoang đi đâu cũng ra vẻ cũng lên mặt “ văn hay chữ tốt ”. Nhưng vì không biết được bộ mặt thật của anh ta mà có nhiều người tưởng anh ta là hay chữ là học rộng tài cao mới mời anh ta về làm thầy dạy dỗ bọn trẻ. Và từ đó những câu truyện bi hài liên tục xảy ra biểu lộ năng lực kém cỏi của “ ông thầy “ nhưng lại luôn ra oai phản ánh một lớp người trong xã hội thời bấy giờ .
Mấu chốt của câu truyện chính là ông thầy được mời về gõ đầu trẻ. Bi kịch đã mở màn từ đó và khiến ông thầy không hề xoay xở được. Bắt đầu là việc nhận ra mặt chữ. Thầy đồ di dậy học trò nhưng “ thấy mặt chữ nhiều nét rắc rối quá học trò lại hỏi gấp, thầy cuống nói liều ”. Thầy gặp chữ “ kê ” mà cũng không biết là chữ gì nên nói bừa “ dủ dỉ là con dù dì ”. Chữ kê là con gà mà thầy lại vấn đáp học trò là con dù dì. Vốn trên quốc tế những loài động vật hoang dã không hề có con nào như thê cả. Ta thấy thầy đồ ở đây dốt tận cùng của cái dốt không những không hiểu biết gì về kỹ năng và kiến thức cơ bản trong sách vở mà thầy còn dốt ở cả những kiến thức và kỹ năng đơn thuần cơ bản trong xã hội. Dốt nát là thế mà cũng hoàn toàn có thể làm liều nhận lời dậy học. Ta thấy được anh học trò này hiện lên ngay từ những câu tiên phong là một chàng trai dốt nát đến cực độ nhưng cái dốt trong anh luôn được giấu kín và khi đi dậy trẻ cái dốt ấy lại được bộc lộ rõ nét .
Cái dốt của thầy càng được nâng cao khi mà thầy sợ mình dậy sai nên bảo trò đọc khẽ thôi không người khác nghe thấy lại chê bai nói thầy đi dậy mà không biết chữ. Đến dây tiếng cười càng giòn giã hơn khi ta biết được cái giấu dốt của thầy rất đáng cười cười vì cái giấu dốt rất láu cá. Đây là sự giấu dốt mà ta đáng chê trách đáng phê bình. Nhân vật Thổ Công Open khiến cho ý nghĩa phê phán và thẩm mỹ và nghệ thuật trào phúng của truyện càng sinh động, thâm thúy. Như một mũi tên bắn trúng hai đích, truyện “ khoèo ” cả Thổ Công vào với thầy mà chế giễu. Té ra thần thánh tưởng là thiêng liêng mà cũng dốt. Cái dốt ấy bộc lộ ở cụ thể thầy đổ xin ba đài âm khí và dương khí, Thổ Công cho được cả ba. Như vậy là Thổ Công đồng ý với thầy đồ chữ ấy đúng là dù dì. Thế là thầy đồ vững bụng, không sợ nữa mà đắc chí lắm … bệ vệ ngồi trên giường, bảo trẻ đọc to. Trò vâng lời thầy, gân cổ lên gào : Dủ dỉ là con dù dì ! Dủ dỉ là con dù dì … Với cụ thể ấy, cái dốt của thầy đã được khuếch đại lên gấp nhiều lần .
Cái dốt sau cuối cũng là phần kết thúc của câu truyện khi mà thầy tin vào ông thổ ông địa tin vào thần thánh nên tin cậy chữ đó đúng là “ dủ dỉ ”. Vậy nên thầy đã bảo học trò đọc to, thế là đứa nào đứa đấy gào cổ lên mà đọc. Chủ nhà thấy thầy dậy cái gì mà lạ quá cho nên vì thế mới đến xem sự tình. Thế là thầy đồ đã bị lật tẩy là dốt náy không biết chữ gì cả. Lúc này thấy mới nhận sự dốt nát của mình và tiếng cười giòn giã hơn khi mà thầy thầm trách ông thổ ông địa “ mình đã dốt nó còn dốt hơn. Nhưng bản tính lại vốn dựng chèo khéo trống thế nên trước mặt nhà chủ cái sai rành rành cái dốt lộ thiên mà anh học trò vẫn còn cố cãi giải oan cho mình bằng cách giải nghĩa thật luẩn quẩn và buồn cười. Cách chống chế của thầy nhằm mục đích mục tiêu giấu dốt và thầy vẫn ra vẻ ta đây hay chữ, trái ngược với sự tự nhận thức về mình lúc trước. Chính sự trái ngược này đã tạo ra tiếng cười trào phúng hả hê .. Ta thấy ở đây anh học trò không biết chữ này thì phải hỏi người biết hoặc tìm trong sách vở. Vậy mà thầy lại đi hỏi ông thổ ông địa đó là cách hỏi ngược đời trái tự nhiên và lâu nay chưa từng có. Chi tiết thầy xin ba đài âm khí và dương khí để hỏi về chữ dủ dỉ dù dì là một phát minh sáng tạo của tác giả dân gian, Với thẩm mỹ và nghệ thuật phát minh sáng tạo này tác giả dân gian đã sảy câu truyện lên một bước tăng trưởng cả về nội dung lẫn thẩm mỹ và nghệ thuật. Như vậy ta thấy rằng ở đây tác giả dân gian cũng không nới thẳng ra yếu tố mà để nhân vật tự thể hiện dần đó là cái dốt cái sĩ cái kênh kiệu đáng che bai phê phán .
Ta thấy cái dốt của người học trò thì không đáng cười mà đáng cười ở đây là đã dốt lại còn ra vẻ sĩ diện hão huyền cái giấu dốt mới là cái dáng cười. Như vậy, xích míc trái tự nhiên ở đây là mẫu thuẫn giữa cái dốt và sự giấu dốt. Thầy càng ra sức che đậy thì thực chất dốt nát càng trình diện và thầy tự biến mình thành trò cười cho thiên hạ .
Trong hàng loạt câu truyện, cái dốt của thầy đồ bị lộ dần ra khi lâm vào những trường hợp khó xử nhưng thầy đã cố che giấu một cách phi lí. Vì thế, thầy càng che giấu thì thực chất dốt nát càng bị trình diện. Cuối cùng, thầy đành tìm một lối thoát phi lí hơn. Nhưng thầy càng “ lấp liếm ” thì càng trở nên thảm hại vì ai cũng biết rằng đó chi là “ lí sự cùn ” chứ không phải là một cách chống chế mưu trí hoàn toàn có thể đồng ý được. Ở đây, ta thấy có sự tăng tiến về mức độ phi lí trong hành vi và lời nói của thầy đồ. Đó cũng là một thủ pháp nghệ thuật và thẩm mỹ được sử dụng phổ cập trong truyện cười dân gian .
Tam đại con gà phê phán thói giấu dốt một tật xấu có thật và khá thông dụng trong nội bộ nhân dân. Ý nghĩa phê phán của truyện toát lên từ hành vi tức cười của một anh thầy đồ “ dốt đặc cán mai ” mà lại cố ý giấu dốt, nhưng càng cố ý che giấu thi sự dốt nát lại càng lộ ra. Anh học trò dốt nát đến thế mà lại cả gan đi làm thầy dạy trẻ thì mối đe dọa quả là khôn lường. Tác phẩm đã mở thêm đối tượng người tiêu dùng bi chê bai phê phán đó là cả ông ông thổ ông địa cũng dốt. Và thầy đồ không những dốt về chữ mà còn dốt về phương pháp học hỏi. Việc đưa nhân vật ông thổ ông địa vào trong truyện là cụ thể hư cấu không thật nhưng sự Open của nhân vệt ông thổ ông địa khiến cho tác phẩm tăng trưởng nhanh hơn mạnh hơn và độc lạ hơn .
Qua truyện Tam đại con gà nhân dân muốn phê phán chê bai một tật xấu trong nội bộ nhân dân phê phán những người không chịu học hỏi mà khi nào cũng tự cho ta đây là tài năng mặc dầu không biết gì. Câu chuyện phê phán cao những kẻ dấu dốt không dũng mãnh đối lập với cái dốt để mình tốt hơn .

Bài văn mẫu

Nhân vật chính trong truyện Tam đại con gà là anh học trò dốt đặc mà lại dám làm thầy đồ. Các nhân vật khác chỉ làm nền cho nhân vật chính hoạt động giải trí. Điểm độc lạ của truyện là tác giả dân gian tạo ra trường hợp đặc biệt quan trọng để nhân vật thầy đồ tự thể hiện “ trình độ ” của mình .
Thông thường, cái dốt do thất học được mọi người thuận tiện thông cảm ; còn cái dốt của học trò thì chỉ đáng chê trách, chứ không đáng cười. Người xưa nói : ” Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe ”, nhưng anh học trò dốt lại đi đâu cũng lên mặt văn hay chữ tốt Cả gan hơn, anh ta dám làm nghề “ gõ đầu trẻ ”, mà nghề này muốn dạy một thì phải biết mười. Thói xấu ấy của anh ta không dừng ở lời nói, mà đã thành hành vi .
Truyện Tam đại con gà không hướng tiếng cười vào hành vi “ ngược đời ” và liều lĩnh ấy, mặc dầu nó là nguyên do gây ra tiếng cười. Cái bị phanh phui, phê phán chính là thói “ xấu hay làm tốt, dốt hay nói chữ ” .
Các tỉnh huống khó xử khác nhau trong truyện dẫn dắt người đọc đi từ giật mình hày tới giật mình khác và tiếng cười vang lên khi trường hợp ở đầu cuối khép lại .
Tình huống thứ nhất nói về trình độ của thầy đồ. Giờ dạy học, thầy gặp chữ kê là gà nhưng thầy không nhận ra vì nó có nhiều nét rắc rối, gần giống với chữ tước là chim sẻ. Học trò lại hỏi gấp, thầy cuống lên đành nói liều : Dủ dỉ là con dù dì .
Các tác giả dân gian cố ý để thầy bẽ mặt với chữ kê. Tuy cỏ nhiều nét nhưng chữ này không khó. Sách Tam tự kinh dùng cho trẻ học vỡ lòng chữ Hán, phần giải nghĩa rõ ràng, lại có vần vè rất dễ thuộc, vậy mà thầy mù tịt .
Học trò hồn nhiên hỏi gấp, vố tình dồn thầy vào chỗ bí. Thầy sẽ chẳng còn giữ được cái oai của mình nếu không vấn đáp được. Đọc chữ kê thành dủ dỉ, rồi giảng bậy dủ dỉ là con dù dì quả là thầy đã đi đến chỗ tận cùng liều lĩnh và tận cùng của sự dốt nát thảm hại. Dủ dỉ đâu phải chữ Hán ? Và trên đời làm gì có con vật nào tên là dủ dỉ, dù dì ? Như vậy là thầy vừa dốt Kiến thức sách vở, lại vừa dốt kỹ năng và kiến thức trong thực tiễn. Người đọc đọc đến đây phải bật cười quá bất ngờ trước “ trình độ ” của “ ông thầy kì quặc này .
Tình huống thứ hai là thầy cũng khôn, sợ nhớ sai, người nào biết thì xấu hổ, mới bào học trò đọc khẽ. Thầy liều lĩnh khi dạy trẻ nhưng lại thận trọng trong việc giấu dốt, dùng cái láu cá vặt để gỡ và giấu nhẹm cái dốt của mình .
Tạm thời, sự láu cá ấy cứu được thầy nhưng thực ra nó càng đẩy nhanh thầy vào ngõ cụt .
Tình huống thứ ba là thầy khấn hỏi Thổ Công của gia chủ để xem chữ ấy có phải thật là “ dù dì ” không .
Lẽ ra, không biết thì thầy phải tìm sách mà học, tìm người mà hỏi. Nhưng truyện không có cái lẽ ra ấy. Tình huống này làm cho xích míc tăng trưởng lên tới điểm đỉnh .
Nhân vật Thổ Công Open khiến cho ý nghĩa phê phán và thẩm mỹ và nghệ thuật trào phúng của truyện càng sinh động, thâm thúy. Như một mũi tên bắn trúng hai đích, truyện “ khoèo ” cả Thổ Công vào với thầy mà chế giễu. Té ra thần thánh tưởng là thiêng liêng mà cũng dốt. Cái dốt ấy bộc lộ ở cụ thể thầy đổ xin ba đài âm khí và dương khí, Thổ Công cho được cả ba. Như vậy là Thổ Công đồng ý với thầy đồ chữ ấy đúng là dù dì. Thế là thầy đồ vững bụng, không sợ nữa mà đắc chí lắm … bệ vệ ngồi trên giường, bảo trẻ đọc to. Trò vâng lời thầy, gân cổ lên gào : Dủ dỉ là con dù dì ! Dủ dỉ là con dù dì … Với chi tiết cụ thể ấy, cái dốt của thầy đã được khuếch đại lên gấp nhiều lần .
Tình huống thứ tư nằm ở phần kết thúc truyện. Khi thầy đồ thể hiện đến tận cùng sự ngoan cố của thói giấu dốt thì cũng là lúc tiếng cười bật lên .
Sự tin cậy mù quáng vào thần thánh đã đưa thầy đến cuộc chạm trán giật mình với chủ nhà. Cái dốt nát của thầy đã bị lật tẩy. Lúc này, thầy đã tự nhận thức được sự dốt nát của mình và thầm trách Thổ Công : Mình đã dốt, Thổ Công nhà nó cũng dốt nữa .

   Vốn “vụng chèo khéo chống”, thầy vẫn cố gượng gạo giấu dốt bằng cách giải nghĩa quanh quẩn rất buồn cười. Không ngờ chữ dủ dỉ vô nghĩa mà lại được thầy tìm ra lắm nghĩa đến thế (!). Cách chống chế của thầy nhằm mục đích giấu dốt và thầy vẫn ra vẻ ta đây hay chữ, trái ngược với sự tự nhận thức về mình lúc trước. Chính sự trái ngược này đã tạo ra tiếng CƯỜI trào phúng hả hê. Truyện khai thác cả vần điệu, cả yếu tố thứ bậc trong tam đại con gà mà chế giễu, chọc cười: Dủ dỉ là con dù dì, dù dì là chị con công, con công là ông con gà. Yếu tố bất ngờ nhất của truyện khép lại thì cũng là lúc tiếng cười phê phán vang lên không dứt.

Câu chuyện ngắn gọn chi xoay quanh một chữ kê nhưng đã vẽ ra được chân dung thảm hại của nhân vật thầy đồ có tính cách hẳn hoi. Đó là một con người “ dốt lòi ” nhưng lại hay “ lên mặt vốn hay chữ tốt ” và luôn cố tìm cách giấu dốt bằng thói nói điêu .
Đặc điểm của truyện này là xích míc trái tự nhiên trong nhân vật chính được nói ra ngay từ đầu câu truyện. Bản chất “ dốt nát ” của thầy đồ đã được khẳng định chắc chắn. Toàn bộ câu truyện chứng tỏ cho định đề này .
Tuy nhiên, khi bộc lộ thực chất của nhân vật thầy đồ, yếu tố có khác đi một chút ít. Thầy đồ dốt đến mức những chữ tối thiểu trong sách dùng để dạy cho trẻ con mà cũng không phân biệt nổi. Dốt nhưng lại tự cho là mình giỏi ( sau khi khấn Thổ Công ). Khi bị người khác chỉ ra cái dốt thì ngầm tự nhận là mình dốt nhưng vẫn tìm cách chống chế bằng được .
Như vậy, xích míc trái tự nhiên ở đây là mẫu thuẫn giữa cái dốt và sự giấu dốt. Thầy càng ra sức che đậy thì thực chất dốt nát càng trình diện và thầy tự biến mình thành trò cười cho thiên hạ .
Trong hàng loạt câu truyện, cái dốt của thầy đồ bị lộ dần ra khi lâm vào những trường hợp khó xử nhưng thầy đã cố che giấu một cách phi lí. Vì thế, thầy càng che giấu thì thực chất dốt nát càng bị trình diện. Cuối cùng, thầy đành tìm một lối thoát phi lí hơn. Nhưng thầy càng “ lấp liếm ” thì càng trở nên thảm hại vì ai cũng biết rằng đó chi là “ lí sự cùn ” chứ không phải là một cách chống chế mưu trí hoàn toàn có thể gật đầu được. Ở đây, ta thấy có sự tăng tiến về mức độ phi lí trong hành vi và lời nói của thầy đồ. Đó cũng là một thủ pháp thẩm mỹ và nghệ thuật được sử dụng phổ cập trong truyện cười dân gian .
Tam đại con gà phê phán thói giấu dốt một tật xấu có thật và khá thông dụng trong nội bộ nhân dân. Ý nghĩa phê phán của truyện toát lên từ hành vi tức cười của một anh thầy đồ “ dốt đặc cán mai ” mà lại cố ý giấu dốt, nhưng càng cố ý che giấu thi sự dốt nát lại càng lộ ra. Anh học trò dốt nát đến thế mà lại cả gan đi làm thầy dạy trẻ thì tai hại quả là khôn lường .
Truyện cười này cùng nhiều truyện cười khác đã lật tẩy thực ra của không ít hạng “ thầy đồ dốt ” trong xã hội phong kiến rất lâu rồi. Và tất yếu, truyện không chỉ mua vùi và phê phán thói giấu dốt của những thầy đồ mà nó còn nhắc nhở, cảnh tỉnh những ai không nhiều thì ít cũng mẳc phải căn bệnh ấy .
Hai truyện nghiên cứu và phân tích ở trên là những truyện vui nhộn trào phúng khá tiêu biểu vượt trội cho truyện cười dân gian Nước Ta. Cả hai truyện đều tiềm ẩn những bài học kinh nghiệm nhân sinh thâm thúy và có ích trải qua nghệ thuật và thẩm mỹ gây cười bằng cử chỉ, lời nói, trường hợp đáng cười và yếu tố giật mình được sử dụng rất đắc địa. Nội dung hai truyện cười này là biểu lộ sinh động của trí mưu trí, tính sáng sủa và niềm tin đấu tranh của nhân dân lao động so với những thói xấu trong xã hội để đời sống mỗi ngày tốt đẹp hơn .

Đề bài: Phân tích truyện Tam đại con gà

Bài văn mẫu

– Mâu thuẫn trái tự nhiên ở nhân vật “Thầy”

Bản chất nhân vật thầy đồ được khẳng định chắc chắn ngay từ đầu là dốt nát. Dốt nát nhưng lại hay khoe giỏi, đó là xích míc trái tự nhiên ở nhân vật. Câu chuyện muốn dẫn chứng cho xích míc đó nhưng qua những trường hợp, xích míc này lại đổi khác đi một chút ít trở thành : dốt nhưng luôn tìm cách giấu dốt. Đó cũng là nội dung đả kích được thể hiện qua những trường hợp đơn cử .
Khi gặp chừ “ kê ” – một chữ đơn thuần trong sách dạy trẻ con học chữ Hán – thầy không biết. Không biết nhưng phải dạy cho học trò nên thầy đành nói bừa, nói liều. Nói bừa, nói liều nên thầy phải dặn học trò đọc khẽ, để không ai nghe thấy. Như vậy thầy đã tự thể hiện cái dốt nát thảm hại ở nhiều phương diện ( kiến thức và kỹ năng và cách xử trí ) và cũng thể hiện cái láu cá vặt khi tìm cách giấu đi cái dốt của mình .
Sau đó để kiểm tra sai đúng, thầy xin âm khí và dương khí và “ đắc chí ” vì ông thổ ông địa cũng đống ý với mình. Có cơ sở để tin cậy và yên tâm thầy không còn “ sợ nhỡ sai ”, “ bảo học trò đọc khẽ ” mà “ bệ vệ ngồi trẽn giường bảo trẻ đọc cho to ” và “ lũ trẻ vâng lời thầy gân cổ lẽn đọc ”. Đây là bộc lộ của xích míc dốt nhưng lại thích khoe chữ. Và cũng chính vì thói thích khoe như vậy nên bao nhiêu cái dốt của thầy không chỉ được phô bày khá đầy đủ mà còn được khuếch đại, được nhân lên gấp bội. Đã dốt về chữ, cách chữa dốt của thầy cũng thật buồn cười, ngớ ngẩn, đặc biệt quan trọng niềm tin và sự “ đắc chí ” của thầy lại càng khiến thầy bị đẩy lên đỉnh điểm của sự ngu dốt .
Khi được chủ nhà nhắc, lúc đó thầy mới biết mình dốt thật. Thế nhưng vì sĩ diện thầy vẫn không nhận mình là dốt. Bằng cái láu cá vặt, thầy nhanh trí bảo vệ mình. Cách phản ứng tức thời của thầy để nói gỡ cho mình : “ Dạy cho cháu biết đến tậm tam đại con gà ” vô hình dung chung đã tự phơi bầy khong chỉ thực chất dốt nát mà quan trọng hơn còn cả thói giấu dốt, sĩ diện hão. Tiếng cười phê phán đến đây bật lên thật can đảm và mạnh mẽ và thâm thúy .
Như vậy, qua những trường hợp và cách xử lý trường hợp của nhân vật, người đọc hoàn toàn có thể nhận ngay ra một điều : thầy đồ dốt và tìm cách giấu dốt, nhưng càng ra sức che đậy thì thực chất của thầy lại càng hiện ra một cách nhanh gọn .

– Ý nghĩa phê phán

Bằng tiếng cười, truyện tập trung chuyên sâu phê phán thói giấu đốt thông dụng ở nhiều đối tượng người dùng trong đời sống. Bản thân cái dốt và sự thiếu hiểu biết chưa phải là cái đáng cười, cái đáng phê phán, đả kích. Cái đáng cười, đáng phê phán mà nhân dân đề cập ở đây là khi người ta dốt mà biết mình dốt mà vẫn khoe là mình giỏi, lại dám nhận làm thầy dạy người khác, đặc biệt quan trọng là cố tìm mọi cách để giấu đi cái dốt, che đậy cái dốt của mình. Cố giấu dốt để tôn vinh mình, bảo vệ mình, thực ra đưa đến một kết cục ngược lại. Tự mình hại chính mình, tự mình lật tẩy chính mình. Đó cũng là bài học kinh nghiệm mà Tam đại con gà muốn nhắc nhở toàn bộ mọi người .

Đề bài: Dàn ý Phân tích tiếng cười trong truyện Tam đại con gà

Dàn ý mẫu

I. Mở bài

– Giới thiệu khái quát về thể loại truyện cười : Là mẫu sản phẩm của khối óc vui nhộn và là vũ khí đấu tranh hữu dụng của nhân dân ta .
– Giới thiệu về truyện Tam đại con gà : Là truyện cười trào phúng, dùng tiếng cười để phê phán thực chất dốt nát nhưng lại thích khoe chữ của thầy đồ .

I.. Thân bài

1. Cách giới thiệu nhân vật

– Một chàng trai dốt nát nhưng đi đâu cũng lên mặt văn hay chữ tốt
– Có người tưởng anh ta hay chữ mời về làm thầy .

→ Mâu thuẫn trái tự nhiên, dốt nát, khoe khoang nhưng được làm thầy. Tiếng cười bật ra .

2. Hành động gây cười.

– Đi dạy học, thấy mặt chữ nhiều nét, không biết chữ gì, lại bị học trò hỏi gấp, thầy cuống nói liều .
– Bảo học trò đọc khẽ vì sợ sai, thận trọng để giấu dốt
– Khấn đài âm khí và dương khí để ông thổ ông địa giúp sức .
– Nhận được cả ba đài của ông thổ ông địa, thầy đắc chí bệ vệ ngồi trên giường bảo học trò gân cổ đọc to
→ Tiếng cười bật ra từ sự ngu dốt lại mê tín dị đoan của thầy. Thầy coi chuyện dạy học như một cuộc đánh bạc cầu may. Thầy còn tự đắc chí, khoe khoang về những hành vi ngốc nghếch của mình .
→ Phê phán sự ngu dốt nhưng lại giấu dốt của thầy đồ .

3. Lời nói gây cười.

– Thầy giảng về chữ “ kê ” – đây là kỹ năng và kiến thức rất cơ bản của người học chữ Nho. Nhưng thầy đồ lại giảng chữ “ kê ” nghĩa là “ dủ dỉ là con dù dì ” : tối nghĩa, không có ý nghĩa .
→ Lời lý giải của thầy đem lại tiếng cười cho người đọc. Thầy là một kẻ dốt nát nhưng lại biết che đậy cái dốt ấy .
– Khi bị người nhà học trò phát hiện lại thầm nghĩ “ mình đã dốt, ông thổ ông địa nhà nó còn dốt hơn mình ”
→ Lời tự nhủ vô cùng vui nhộn, biết mình sai, ngu dốt nhưng không chịu thừa nhận .
– Lời ngụy biện của thầy : Dạy cho cháu biết đến tận tam đại con gà, “ Dù dì là chị con công, con công là ông con gà ”. Lấy ý từ bài đồng dao “ lúa ngô là cô đậu nành, đậu nành là anh dưa chuột, dưa chuột là ruột dưa gang, dưa gang là nàng dưa hấu ” để gỡ bí, lí sự cùn .
→ Tiếng cười cất lên từ lời lý giải vô căn cứ, láu cá của thầy
→ Qua đó cho thấy sự sảo biện, ma lanh ngoan cố, láu của ông thầy đồ .
⇒ Tiếng cười cất lên từ hành vi và lời nói của thầy đồ có sự tăng tiến bởi mức độ phi lí của lời nói và hành vi của nhân vật ngày càng cao .
⇒ Thầy đồ thể hiện thực chất của một kẻ ngu dốt, sĩ diện, huênh hoang, láu cá .

4. Ý nghĩa của tiếng cười.

– Phê phán những kẻ ngu dốt nhưng lại thích khoe khoang .
– Phê phán hiện thực xã hội : Kẻ dốt làm thầy
– Khuyên mọi người không nên giấu dốt mà hãy mạnh dạn học hỏi

5. Nghệ thuật

– Dùng ngôn từ và hành vi của nhân vật để tạo tiếng cười
– Xây dựng những xích míc trong những trường hợp truyện
– Cách kể chuyện tự nhiên, vào bài và kết thúc đều tạo ấn tượng giật mình
– Ngôn ngữ đơn giản và giản dị, có cả vần nhịp trong lời nói của nhân vật

I.I. Kết bài

– Khái quát lại nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ thiết kế xây dựng những tiếng cuời trong câu truyện tam đai con gà .
– Thể hiện tâm lý của bản thân về những tiếng cười ấy : Tiếng cười trong truyện vừa đem lại những cảm xúc sảng khoái, vừa là những bài học kinh nghiệm để mỗi người phải tự ngẫm lại, tự tâm lý .

Đề bài: Phân tích tiếng cười trong truyện Tam đại con gà

Bài văn mẫu

Truyện cười là một trong những thể loại dân gian rực rỡ thường kể về những việc xấu, trái với tự nhiên trong đời sống, có công dụng gây cười hoặc phê phán một cách nhẹ nhàng. Truyện cười Tam đại con gà là một câu truyện như vậy, truyện đem đến tiếng cười vui nhộn, dí dỏm, phê phán những thầy đồ đã dốt còn hay giấu dốt .
Trong một câu truyện cười, tiếng cười chỉ bật lên khi có hai điều kiện kèm theo, trước hết đó phải là hiện tượng kỳ lạ đáng cười, cái đáng cười phải tiềm ẩn trong nó những xích míc trái tự nhiên, nó thường trái chiều với những thứ tốt đẹp. Thứ hai, người nghe phải phát hiện ra cái phi lí, cái đáng cười, chỉ khi đó câu truyện mới có ý nghĩa .
Truyện tam đại con gà đã tạo nên tiếng cười bằng nghệ thuật và thẩm mỹ gây cười rực rỡ. Trước hết tiếng cười được tạo nên xích míc tiềm tàng : anh thầy đồ đã dốt nhưng huênh hoang, hay khoe mẽ, đi đâu cũng cho rằng mình văn hay chữ tốt. Một người người tưởng anh ta có tài năng thật, nên đã mời anh ta về nhà dạy con. Mâu thuẫn này chính là điều kiện kèm theo, cơ sở để bật ra tiếng cười ở phần tiếp theo .
Vì dốt nên khi đi dạy, tất anh ta sẽ gặp nhiều trường hợp phải xử lí. Tình huống tiên phong chính là gặp chữ “ kê ” trong “ Tam thiên tự ”. Bởi dốt nát nên anh ta không biết đọc chữ ấy thế nào. Anh ta là kẻ dốt nát về kỹ năng và kiến thức sách vở, nhưng lại vô cùng liều lĩnh đáp : “ Dủ dỉ là con dù dì ”, sự dốt nát đã được thể hiện. Anh ta không chỉ dốt về kỹ năng và kiến thức sách vở mà còn dốt về kỹ năng và kiến thức đời sống, vì trên đời này làm gì có cón dủ dỉ, dù dì. Nhưng anh ta cũng tỏ ra vô cùng thận trọng, bảo học sinh học nhỏ, trong lòng thấp thỏm, không an tâm vì sợ mọi người sẽ phát hiện ra sự dốt nát của mình. Đỉnh điểm của sự dốt nát chính là hành vi cúng thổ địa, xin đài âm khí và dương khí ba lần, cả ba lần đều nhận được một đồng xấp và một đồng ngửa, tức là nhận được sự ưng ý của thổ địa. Có chỗ dựa về mặt tâm linh anh ta tỏ ra tự tin hơn, nhu yếu học trò đọc to, huênh hoang rằng mình tài năng .
Nhưng chính lúc anh ta đang thư thả, huênh hoang nhất lại bị bố của đứa trẻ, người nông dân vạch trần sự dốt nát. Sự vui nhộn được tăng cường hơn trong ý nghĩa : “ Mình đã dốt, ông thổ ông địa nhà nó cũng dốt nữa ”. Đây là chi tiết cụ thể quan trọng làm cho tiếng cười thêm phần mê hoặc, sảng khoái. Câu nói này cho tất cả chúng ta thấy, bản thân anh thầy đồ cũng biết mình dốt nhưng cố tìm cách chống chế nên tiếng cười vì vậy mà bật lên giòn giã hơn. Dù bị vạch trần nhưng anh ta vẫn chống đối lại một cách yếu ớt : “ Tôi vẫn biết chữ ấy là chữ kê, mà kê nghĩa là gà. Tôi muốn dạy cho cháu đến tam đại con gà : Dủ dỉ là con dù dì / Dù dì là chị con công / Con công là ông con gà ”. Câu nói của anh ta đã cho thấy thực chất đã dốt nhưng lại hay khoe mẽ, sĩ diện .
Với cấu trúc ngắn gọn, ngặt nghèo, ngay từ đầu xích míc gây cười đã được thể hiện. Nhưng những tác giả dân gian đã khôn khéo tăng kịch tính cho trường hợp đó bằng cách dẫn dắt câu truyện tự nhiên, hợp lý. Kết hợp ngôn từ kể chuyện tài tình, ngôn từ nhân vật rực rỡ. Nghệ thuật phóng đại, cường điệu cho thấy rõ hơn cái dốt, và thói sĩ diễn hão của ông thầy đồ .
Tác phẩm lên tiếng phê phán thói giấu dốt và sĩ diện hão. Thực ra bản thân cái dốt không đáng cười mà đáng cười sự che giấu cái dốt, khoe mẽ, sĩ diện. Qua tác phẩm những tác giả dân gian cũng ngầm gửi gắm, khuyên răn mỗi tất cả chúng ta hãy mạnh dạn học hỏi để văn minh hơn nữa, tránh thói giấu dốt, sĩ diện hão .

Đề bài: Phân tích hành động và lời nói của nhân vật trong truyện cười Tam đại con gà để làm sáng tỏ thủ pháp gây cười

Bài văn mẫu

Hành động : nhân vật đã có những hành vi đơn cử là : bảo học trò đọc khẽ, khấn xin âm khí và dương khí ông thổ ông địa, bệ vệ ngồi trên giường bảo trẻ đọc thật to. Hai hành vi tiên phong là biểu lộ cho sự thận trọng muốn che giấu cái dốt của mình. Hành động thứ ba, ngược lại là biểu lộ của sự đắc chí, sự yên tâm tuyệt đối vào mình và vào ông thổ ông địa. Và chính thế cho nên hành vi thứ ba là hành vi có năng lực thể hiện rõ nhất thực chất nhân vật và khiến tiếng cười bật ra một cách tự do nhất .
Lời nói :

Dủ dỉ là con dù dì .
Dạy cho cháu biết đến tận tam đại con gà .

   Dủ dỉ là chị con công, con công là ông con gà…

Các lời nói càng về sau càng tiềm ẩn nhiều sự không bình thường, ngô nghê, không có ý nghĩa, thế nhưng nhân vật đem ra làm vũ khí để ngụy biện, chống chế, che giấu cái dốt của mình. Vì thế sự dốt nát lộ càng rõ, càng vừa đủ .
Như vậy hành vi và lời nói của nhân vật càng về sau càng đáng cười. Thủ pháp tăng tiến trong miêu tả hành vi và lời nói của nhân vật là thủ pháp gây cười trong truyện cười này .

Source: https://thcsbevandan.edu.vn
Category : Thông tin cần biết