* Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả, không thuộc về tòa soạn. 

Trong nội quy của nhiều trường học ở Việt Nam, yêu cầu trong giờ học, học sinh phải hăng hái phát biểu xây dựng bài. Đây còn là một trong những tiêu chí để đánh giá ý thức học tập và hạnh kiểm của học sinh, phê vào học bạ.

Trong cuốn ” Cải cách giáo dục ở Nước Ta : Liệu đã thực thi được mục tiêu coi trẻ nhỏ là TT “, do Akashi Shoten ấn hành năm 2008, bản tiếng Việt vừa được Nxb Phụ nữ Nước Ta ấn hành tháng 7/2020, ông Tanaka Yoshitaka vô cùng kinh ngạc khi ở Nước Ta học viên thường ngồi yên rất ngoan ngoãn và lắng nghe giáo viên giảng bài .

Bản tiếng Việt của cuốn sách vừa được Nxb Phụ nữ Việt Nam ấn hành tháng 7/2020.

Mỗi khi giáo viên đưa ra câu hỏi rất nhiều học viên vấn đáp một cách tráng lệ với cánh tay đặt vuông góc trên mặt bàn. Ông kinh ngạc bởi đã quen với chuyện ở nước Nhật, học viên hoàn toàn có thể ngồi khi phát biểu quan điểm, tranh luận với bạn hữu hay giáo viên trong giờ học. Đôi khi học viên hoàn toàn có thể phát biểu mà không cần giơ tay xin phép khi ý tưởng sáng tạo vụt đến .Trong ba năm ở Nước Ta với vai trò là cố vấn giáo dục, nhà giáo dục học người Nhật Tanaka Yoshitaka đã đi trong thực tiễn nhiều trường đại trà phổ thông ở Nước Ta, tham gia nhiều giờ học khác nhau, phỏng vấn nhiều giáo viên và những người thao tác trong ngành giáo dục .Để tạo động lực trong học tập giáo viên thường phong cách thiết kế những cuộc cạnh tranh đối đầu để học viên biểu lộ sự hiểu biết của mình nhưng nhiều lúc lại bị xô lệch thành biểu lộ bản thân. Chính vì thế học viên ít khi chú ý quan tâm vào nội dung của những bạn khác san sẻ mà chỉ cần chờ mệnh lệnh đúng sai để được gọi tên .Theo ông, tính cạnh tranh đối đầu trong lớp học mang đến nhiều tai hại : phát sinh lòng ghen tỵ, làm hỏng mối quan hệ đồng nghiệp, bè bạn, sự hợp tác và trung thực .Chúng tôi xin trích đăng một đoạn nhỏ của cuốn sách nói về yếu tố này :

Tác hại của chủ nghĩa cạnh tranh

Ở Việt Nam do đưa vào lĩnh vực giáo dục cơ chế cạnh tranh cho nên ý thức cạnh tranh giữa các học sinh gia tăng, và các em bày tỏ cả mối quan tâm tới điểm số, thứ tự trong lớp đến độ nảy sinh lòng ghen tị. Ngoài ra, giáo viên cũng bị xếp hạng dựa vào điểm số thành “giáo viên giỏi” và “giáo viên có vấn đề”. Tình cảnh này đã nuôi dưỡng trong im lặng ý thức “mọi người đều là địch thủ” ở cả giáo viên và học sinh và làm hỏng mối quan hệ đồng nghiệp, bạn bè vốn có.

Các điều tra và nghiên cứu trong những năm gần đây chỉ ra rằng cạnh tranh đối đầu chỉ có tính năng so với một bộ phận người có năng lực thắng còn nó hầu hết không có tính năng so với đại bộ phận còn lại, thậm chí còn nó còn tạo ra tác động ảnh hưởng thua cuộc. Một số ít người có năng lượng cao, có năng lực thắng nhờ cạnh tranh đối đầu mà nâng cao ham muốn, nỗ lực tối đa để giành phần thắng trong cuộc cạnh tranh đối đầu. Và trong trong thực tiễn cũng hoàn toàn có thể sẽ có tác dụng tốt .Tuy nhiên, so với đại bộ phận những người có năng lượng đại trà phổ thông hay dưới mức đại trà phổ thông thì ngay từ đầu họ đã hiểu rằng mình không hề thắng nên phát sinh trạng thái tâm ý cho rằng có cố gắng nỗ lực thì cũng chỉ là vô ích .Điều mà họ chăm sóc nhất không phải là nỗ lực để tạo ra tác dụng tốt mà là đo lường và thống kê xem nên lý giải thế nào để khỏi bị tổn thương lòng tự tôn trước nhìn nhận tồi tệ của người khác so với bản thân mình bị trình diện trong cuộc cạnh tranh đối đầu. Những học viên bị điểm kém nói câu cửa miệng ” Vì tớ đâu có ôn tí nào đâu … ” là để nói rằng ” không phải bản thân mình có năng lượng kém mà là vì thi thoảng không học vì vậy không giành được điểm tốt ” .” Khi học viên được gọi vấn đáp thì những học viên khác lại chú ý quan tâm đến nét mặt của giáo viên hơn là nội dung câu vấn đáp “. ( Ảnh minh họa ) .Ngoài ra, cạnh tranh đối đầu còn phủ định trong bí mật tư thế suy ngẫm thật sâu về sự vật-điều quan trọng nhất so với việc học và dung dưỡng cho thói quen học tập bề nổi, nông cạn. Nó tạo ra lối tư duy sai lầm đáng tiếc cho rằng việc nhanh gọn tìm ra câu vấn đáp cho câu hỏi của giáo viên là học tốt ở học viên. Giáo viên cũng xách động ý thức cạnh tranh đối đầu của học viên bằng việc đưa ra những câu hỏi dễ, đơn thuần để lôi cuốn sự quan tâm của học viên .

Vì vậy mà ta thường thấy cảnh trong lớp học ở Việt Nam và nhiều nước đang phát triển khác cảnh học sinh liên tiếp giơ tay kêu to “Em! Em!” ngay khi giáo viên đưa ra câu hỏi và chờ đợi giáo viên gọi mình. 

Đáng buồn hơn là khi học viên được gọi vấn đáp thì những học viên khác lại quan tâm đến nét mặt của giáo viên hơn là nội dung câu vấn đáp. Và rồi ngay khi thấy nét mặt giáo viên nói lên ” sai rồi ” thì lại liên tục lôi cuốn sự quan tâm của giáo viên bằng việc reo to ” Em ! Em ! ” giống như là thời cơ mình được phát biểu đã tới. Trong ý thức học viên phần nhiều không có nội dung học tập mà chỉ toàn chuyện làm thế nào để giáo viên quan tâm và thắng trong giờ học. “

Trích: “Cải cách giáo dục ở Việt Nam: Liệu đã thực hiện được phương châm coi trẻ em là trung tâm” – Tanaka Yoshitaka (Dịch giả Nguyễn Quốc Vương).

Source: https://thcsbevandan.edu.vn
Category : Thông tin cần biết