LẬP CÔNG THỨC HÓA HỌC KHI BIẾT HÓA TRỊ

* – * Lập CTHH

B1 : Viết CTHH chung

B2 : Theo quy tắc hóa trị :

ax = by

=> = ( phân số tối giản )

Chọn x = b ’ ; y = a ’, suy ra CTHH đúng .

Chú ý : Nếu một nhóm nguyên tử thì xem như một nguyên tố và lập CTHH như một nguyên tố khác .

Khi viết hóa trị phải viết số La Mã, còn chỉ số phải là số tự nhiên .

Yêu cầu : Để lập được CTHH của hợp chất bắt buộc nắm chắc kí hiệu hóa học ( KHHH ) và hóa trị của những nguyên tố tạo nên hợp chất .

* Hoặc nhớ mẹo hóa trị một số nguyên tố thường gặp :

Hóa trị I : K Na Ag H Br Cl

Khi Nàng Ăn Hắn Bỏ Chạy

Hóa trị II : O Ba Ca Mg Zn Fe Cu

Ông Ba Cần May Zap Sắt Đồng

Hóa trị III : Al Fe

Anh Fap

Đối với nguyên tố có nhiều hóa trị thì đề sẽ cho hóa trị .

Ví dụ

Lập CTHH của hợp chất :

a ) Nhôm oxit được tạo nên tử 2 nguyên tố nhôm và oxi .

Giải

Theo quy tắc hóa trị :

x. III = y. II

=> x = 2 ; y = 3

Vậy CTHH : Al2 ¬ O3

b ) Cacbon đioxit gồm C ( IV ) và O

Giải

Theo quy tắc hóa trị :

x. IV = y. II

=> x = 1 ; y = 2

Vậy CTHH : CO2

b ) Natri photphat gồm Na và PO4 ( III )

Giải

Theo quy tắc hóa trị :

x. I = y. III

=> x = 3 ; y = 1

Vậy CTHH : Na3PO4

* – * Viết CTHH hoặc lập nhanh CTHH : không cần làm theo từng bước như trên, mà chỉ cần nắm rõ quy tắc chéo : hóa trị của nguyên tố này sẽ là chỉ số của nguyên tố kia và ngược lại ( với điều kiện kèm theo những tỉ số phải tối giản trước ) .

Chú ý : Nếu hai nguyên tố cùng hóa trị thì không cần ghi chỉ số

Ví dụ

1 ) Viết CTHH của hợp chất tạo bởi S ( VI ) và O .

=> CTHH SO3

( Do VI / II = 3/1 nên chéo xuống chỉ số của S là 1 còn O là 3 ) .

2 ) Viết công thức của Fe ( III ) và SO4 hóa trị ( II )

CTHH : Fe2 ( SO4 ) 3

( Giải thích : Tỉ lệ hóa trị III và II không cần tối giản, hóa trị III của Fe trở thành chỉ số 3 của SO4, và như vậy phải đóng ngoặc nhóm SO4, hiểu là có 3 nhóm SO4. Còn hóa trị II của SO4 trở thành chỉ số 2 của Fe. )

Chú ý : khi đã thành thạo, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể không cần viết hóa trị lên trên đỉnh nguyên tố hoặc nhóm nguyên tử .

Bài tập vận dụng

Bài 1

Lập CTHH của những hợp chất với hidro của những nguyên tố sau đây :

a ) N ( III ) b ) C ( IV ) c ) S ( II ) d ) Cl

Chú ý : a, b viết H đứng sau nguyên tố N và C .

c, d viết H đứng trước nguyên tố và S và Cl .

Bài 2

Lập CTHH cho những hợp chất :

a. Cu ( II ) và Cl b. Al và NO3 c. Ca và PO4

d. NH4 ( I ) và SO4 e. Mg và O g. Fe ( III ) và SO4

Bài 3

Lập CTHH của những hợp chất :

1. Al và PO4 2. Na và SO4 3. Fe ( II ) và Cl

4. K và SO3 5. Na và Cl 6. Na và PO4

7. Mg và CO3 8. Hg ( II ) và NO3 9. Zn và Br

10. Ba và HCO3 ( I ) 11. K và H2PO4 ( I ) 12. Na và HSO4 ( I )

Bài 4

Lập CTHH hợp chất .

1 / Lập CTHH hợp chất tạo bởi nguyên tố Al và nhóm NO3. Cho biết ý nghĩa CTHH trên .

          2/ Lập CTHH hợp chất có phân tử gồm:Ba và SO4. Cho biết ý nghĩa CTHH trên.

3 / Lập CTHH hợp chất có phân tử gồm Mg và OH. Cho biết ý nghĩa CTHH trên .

Bài 5

Viết CTHH của những hợp chất với lưu huỳnh ( II ) của những nguyên tố sau đây :

a ) K ( I ) b ) Hg ( II ) c ) Al ( III ) d ) Fe ( II )

Bài 6

Viết CTHH và tính phân tử khối của những hợp chất sau :

a ) Điphotpho pentaoxit gồm P ( V ) và O .

b ) Canxi photphat gồm Ca và PO4 .

c ) Axit sunfuric gồm H và SO4 .

d ) Bari cacbonat gồm Ba và CO3 .

Bài 7 ( * )

Cho CTHH XH và YO. Lập CTHH của X và Y .

Bài 8 ( * )

Xét những CTHH : X2SO4 ; H2Y ; Z ( NO3 ) 3 ; ( NH4 ) 3T. Biết hóa trị của SO4 là II, NO3 ( I ), NH4 ( I ). Viết CTHH của hợp chất gồm :

a ) X và H b ) Z và SO4 c ) T và H d ) X và Y

e ) X và T f ) Y và Z g ) Z và T .

Bài 9 ( * )

Cho 2 chất có CTHH là A2S và B2O3. CTHH của hợp chất tạo bởi A và B là gì ?

Hướng dẫn

Bài 1

ĐS :

a ) NH3 b ) CH4 c ) H2S d ) HCl

Bài 2

ĐS :

a ) CuCl2 b ) Al ( NO3 ) 3 c ) Ca3 ( PO4 ) 2 d ) ( NH4 ) 2SO4

e ) MgO f ) Fe2 ( SO4 ) 3

Bài 3

ĐS :

1. AlPO4 2. Na2SO4 3. FeCl2

4. K2SO3 5. NaCl 6. Na3PO4

7. MgCO3 8. Hg ( NO3 ) 2 9. ZnBr2

10. Ba ( HCO3 ) 2 11. KH2PO4 12. NaHSO4

Bài 4

ĐS :

1 / Al ( NO3 ) 3

– Tạo bởi 3 nguyên tố Al, N, O .

– Gồm 1A l, 3N, 9O .

– PTK = 27 + 3. 14 + 9. 16 = 213 .

2 / BaSO4

– Tạo bởi 3 nguyên tố Ba, S và O .

– Gồm 1 Ba, 1S, 4O .

– PTK = 137 + 32 + 4. 16 = 233 .

3 / Mg ( OH ) 2

– Tạo bởi 3 nguyên tố Mg, O, H .

– Gồm 1M g, 2O, 2H. |

– PTK = 24 + 2. 16 + 2. 1 = 58 .

Bài 5

ĐS :

a ) K2S b ) HgS c ) Al2S3 d ) FeS .

Bài 6

ĐS :

a ) P2O5 = 142 .

b ) Ca3 ( PO4 ) 2 = 310 .

c ) H2SO4 = 98 .

d ) BaCO3 = 197 .

Bài 7 ( * )

( Giải thích : Muốn lập CTHH của hợp chất gồm X và Y, ta phải biết hóa trị của X và Y. Đề không cho trực tiếp hóa trị, nhưng lại cho CTHH của những hợp chất khác. Như vậy ta phải tìm hóa trị của X và Y gián tiếp trải qua CTHH của những hợp chất có sẵn. Ở bước này, không cần ghi ra cách tính, tất cả chúng ta tính hóa trị bằng cách tính nhẩm ) .

Giải

XH => X có hóa trị I

YO => Y có hóa trị II

=> x = 2 ; y = 1

Vậy CTHH là X2Y

Bài 8 ( * )

ĐS :

a ) XH3 b ) Z2 ( SO4 ) 3 c ) TH3 d ) XY

e ) X3T2 f ) Y3Z2 g ) XT

Bài 9 (*)

ĐS : A3B

 

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *