Lý thuyết Lịch Sử 11 Bài 19: Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp xâm lược (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)

Lý thuyết Lịch Sử 11 Bài 19: Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp xâm lược (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)

Bài giảng: Bài 19: Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp xâm lược (Từ năm 1858 đến trước năm 1873) – Cô Nguyễn Thúy Hảo (Giáo viên VietJack)

I. LIÊN QUÂN PHÁP – TÂY BAN NHA XÂM LƯỢC VIỆT NAM. CHIẾN SỰ Ở ĐÀ NẴNG NĂM 1858.

1. Tình hình Việt Nam đến giữa thế kỉ XIX trước khi thực dân Pháp xâm lược

– Giữa thế kỉ XIX, Nước Ta là một vương quốc độc lập, có chủ quyền lãnh thổ, tuy nhiên chính sách phong kiến đã lâm vào khủng hoảng cục bộ, suy yếu nghiêm trọng .
– Kinh tế :
+ Nông nghiệp sa sút. Ruộng đất tập trung chuyên sâu trong tay địa chủ ; đê điều không được tu sửa ; nạn mất mùa, đói kém xảy ra tiếp tục .
+ Công thương nghiệp đình đốn. Nhà nước triển khai chủ trương “ Bế quan tỏa cảng ” ⇒ Nước Ta bị cô lập với quốc tế bên ngoại .
– Quân sự : lỗi thời .
– Đối ngoại : có nhiều chủ trương sai lầm đáng tiếc, như : cấm đạo, xua đuổi giáo sĩ phương Tây, … ⇒ làm rạn nút khối đoàn kết dân tộc bản địa .
– Xã hội :
+ Đời sống của những những tầng lớp nhân dân khổ cực .
+ Nhiều cuộc khởi nghĩa chống triều đình đã nổ ra : Cao Bá Quát, Lê Duy Lương …

2. Thực dân Pháp ráo riết chuẩn bị xâm lược Việt Nam

– Thông qua con đường kinh doanh và truyền đạo, những nước tư bản phương Tây đã sớm biết đến Nước Ta. Đến thế kỉ XVII, Anh định chiếm hòn đảo Côn Lôn của Nước Ta nhưng không thành .
– Tư bản Pháp đã tận dụng đạo Thiên Chúa như một công cụ xâm lược Nước Ta .
– Cuối thế kỉ XVIII, khi trào lưu nông dân Tây Sơn nổ ra, Nguyễn Ánh đã cầu cứu những thế lực bên ngoài để Phục hồi lại quyền lực tối cao ⇒ Giám mục Bá Đa Lộc đã chớp thời cơ cho tư bản Pháp can thiệp vào Nước Ta ⇒ năm 1787, Hiệp ước Véc-xai được kí kết .

– Giữa thế kỉ XIX, Pháp tiến nhanh trên con đường công nghiệp hoá, tìm cách tiến đánh Nước Ta để tranh giành ảnh hưởng tác động với Anh ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương ⇒ Năm 1857, Na-pô-lê-ông III lập ra Hội đồng Nam Kì để bàn cách can thiệp vào nước ta, đồng thời tích cực lấn chiếm Nước Ta .
⇒ Nước Ta đứng trước rủi ro tiềm ẩn bị xâm lược .

3. Chiến sự ở Đà Nẵng năm 1858

Pháp tiến công cửa biển TP. Đà Nẵng
* Nguyên nhân Pháp – Tây Ban Nha chọn Thành Phố Đà Nẵng làm điểm tiến công tiên phong
– TP. Đà Nẵng là cảng nước sâu thế cho nên tàu chiến của Pháp và Tây Ban Nha hoàn toàn có thể hoạt động giải trí thuận tiện .
– TP. Đà Nẵng cách Kinh đô Huế khoảng chừng 100 km về phía Đông Nam ⇒ hoàn toàn có thể dùng Thành Phố Đà Nẵng làm bàn đạp tiến công Huế, buộc triều Nguyễn phải đầu hàng, kết thúc nhanh gọn cuộc cuộc chiến tranh xâm lược Nước Ta .
– Thành Phố Đà Nẵng là nơi thực dân Pháp thiết kế xây dựng được cơ sở giáo dân theo Kitô ⇒ Pháp kỳ vọng được giáo dân ủng hộ khi đổ xô lên khu vực này .
* Diễn biến chiến sự
– Ngày 31/8/1858, liên quân Pháp – Tây Ban Nha dàn trận trước cửa biển Thành Phố Đà Nẵng .
– Sáng 1/09/1858, Pháp gửi tối hậu thư, tuy nhiên không đợi vấn đáp đã nổ súng tiến công và đổ xô lên bán đảo Sơn Trà .
– Quân dân Nước Ta dũng mãnh chống xâm lược, triển khai kế sách “ vườn không nhà trống ” gây cho địch nhiều khó khăn vất vả ⇒ Pháp bị cầm chân 5 tháng trên bán đảo Sơn Trà .
⇒ Kế hoạch “ đánh nhanh thắng nhanh ” của Pháp trong bước đầu thất bại .

II. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP Ở GIA ĐỊNH VÀ CÁC TỈNH MIỀN ĐÔNG NAM KÌ TỪ NĂM 1859 ĐẾN NĂM 1862

1. Kháng chiến ở Gia Định

Pháp tiến đánh thành Gia Định
* Nguyên nhân Pháp tiến đánh Gia Định :
– Gia định có vị trí địa lí kế hoạch quan trọng :
+ Gia Định xa Trung Quốc sẽ tránh được sự can thiệp của nhà Thanh .
+ Xa kinh đô Huế sẽ tránh được sự tiếp viện của triều đình Huế .
+ Chiếm được Gia Định, Pháp hoàn toàn có thể thuận tiện tiến đánh Campuchia ( Cao Miên ) làm chủ lưu vực sông Mê Kông .
– Gia Định là miền đất phong phú, giàu tài nguyên :

+ Gia Định là vựa lúa của Nam Kì ⇒ chiếm được Gia Định coi như là chiếm được kho lúa gạo của triều đình Huế, gây khó khăn cho triều đình.

+ “ TP HCM có triển vọng trở thành TT của một nền thương mại lớn – xứ này giàu sản vật, mọi thứ đều đầy rẫy ” .
– Người Pháp phải hành vi gấp vì tư bản Anh sau khi chiếm Singapo và Hương cảng ( Hồng Kông ) cũng đang ngấp nghé chiếm TP HCM để thông suốt cửa biển quan trọng trên .
* Diễn biến chiến sự
– Tháng 2/1859, Pháp đánh chiếm thành Gia Định. ⇒ Nhân dân Gia Định nhất quyết đấu tranh, ngày đêm bám sát, quấy rối và tàn phá địch ⇒ Pháp buộc phải nổ súng phá thành, lui xuống cố thủ trong những tàu chiến .
⇒ Kế hoạch “ đánh nhanh thắng nhanh ” của Pháp thất bại, chúng phải chuyển sang kế hoạch “ chinh phục từng gói nhỏ ” .
– Năm 1960, Pháp bị sa lầy trong đại chiến ở Trung Quốc, Xi-ri, phải rút quân từ TP. Đà Nẵng về Gia Định. Lực lượng địch rất mỏng mảnh, tình thế cực kỳ khó khăn vất vả. Triều Nguyễn không tranh thủ phản công mà cử Nguyễn Tri Phương vào thiết kế xây dựng phòng tuyến Chí Hoà để “ thủ hiểm ” .
– Không bị động đối phó như triều đình, nhân dân Gia Định dũng mãnh đấu tranh chống Pháp, tiêu biểu vượt trội như : trận tiến công đồn Chợ Rẫy do Dương Bình Tâm chỉ huy, …

2. Kháng chiến lan rộng ra các tỉnh miền Đông Nam Kì. Hiệp ước Nhâm Tuất (05/06/1862)

– Tháng 2/1861, Pháp tiến công, đánh chiếm Đại Đồn Chí Hoà. Tiếp đó, Pháp đưa quân đến Pháp đánh chiếm Định Tường, Biên Hoà, Vĩnh Long .
– Cuộc kháng chiến của nhân dân Nước Ta tăng trưởng mạnh. Các chiến công tiêu biểu vượt trội : trận đốt cháy tài Ét-pê-răng trên sông Nhật Tảo của nghĩa quân do Nguyễn Trung Trực chỉ huy, …
– Giữa lúc trào lưu kháng chiến của nhân dân dâng cao, triều Nguyễn đã kí với Pháp bản hiệp ước Nhâm Tuất ( 05/06/1862 ) gồm 12 lao lý, với những nội dung cơ bản :
+ Nhà Nguyễn thừa nhận quyền quản lý của Pháp ở Gia Định – Định Tường – Biên Hòa .
+ Nhà Nguyễn phải ở 3 cửa biển Thành Phố Đà Nẵng, Ba Lạt, Quảng Yên cho Pháp và Tây Ban Nha vào tự do kinh doanh .
+ Triều đình Huế bồi thường cho Pháp 288 vạn lạng bạc .
+ Nhà Nguyễn được cho phép người Pháp và Tây Ban Nha tự do truyền đạo Kito .
+ Pháp trả lại Vĩnh Long khi nào triều đình buộc nhân dân ngừng kháng chiến .
⇒ Đây là một Hiệp ước mà theo đó Nước Ta phải chịu nhiều thiệt thọi, vi phạm chủ quyền lãnh thổ chủ quyền lãnh thổ Nước Ta. Việc kí kết hiệp ước Nhâm Tuất chứng tỏ thái độ nhu nhược của triều đình, trong bước đầu nhà Nguyễn đã đầu hàng thực dân Pháp .

III. CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÂN DÂN NAM KÌ SAU HIỆP ƯỚC 1862

1. Nhân dân ba tỉnh miền Đông tiếp tục kháng chiến sau Hiệp ước 1862.

– Sau khi kí Hiệp ước Nhâm Tuất, triều đình nhà Nguyễn ra lệnh giải tán những toán nghĩa binh chống Pháp ở 3 tỉnh Đông Nam Kì .
– Phong trào đấu tranh chống Pháp của nhân dân Đông Nam Kì vẫn diễn ra sôi sục :
+ Phong trào “ Tị địa ” của nhân dân Đông Nam Kì diễn ra can đảm và mạnh mẽ => gây cho Pháp nhiều khó khăn vất vả trong việc tổ chức triển khai, quản lí những vùng đất mới chiếm được .
+ Các toán nghĩa binh vẫn không chịu hạ vũ khí, mà hoạt động giải trí ngày càng can đảm và mạnh mẽ. Tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa của Trương Định ( 1860 – 1862 ), …

Trương Định nhận phong soái

2. Thực dân Pháp chiếm ba tỉnh miền Tây Nam Kì

– Sau khi chiếm được ba tỉnh miền Đông Nam Kì, Pháp bắt tay ngay vào việc thiết lập cỗ máy quản lý và lan rộng ra khoanh vùng phạm vi chiếm đóng .
– Lợi dụng sự bạc nhược của triều đình Huế, ngày 20/6 / 1867, Pháp ép Phan Thanh Giản nộp thành Vĩnh Long không điều kiện kèm theo ; chúng còn khuyên ông viết thư cho quan quân hai tỉnh An Giang và Hà tiên hạ vũ khí nộp thành .
⇒ Từ 20 đến 24/6/1867, Pháp chiếm Vĩnh Long, An Giang và Hà Tiên không tốn một viên đạn .

3. Nhân dân ba tỉnh miền Tây chống Pháp

– Phong trào kháng chiến chống Pháp của nhân dân những tỉnh miền Tây Nam Kì dâng cao :
+ Một số sĩ phu ra Bình Thuận thiết kế xây dựng Đồng Châu xã ( do Nguyễn Thông đứng đầu ) nhằm mục đích mưu cuộc kháng chiến lâu dài hơn .
+ Nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra : Trương Quyền ở Tây Ninh ; Phan Tôn, Phan Liêm ở Ba Tri ; Nguyễn Trung Trực ở Hòn Chông ( Rạch Giá ) Nguyễn Hữu Huân ở Tân An, Mĩ Tho … ; Âu Dương Lân ở Vĩnh Long, Long Xuyên, Cần Thơ …
– Do lực lượng chênh lệch, ở đầu cuối trào lưu thất bại nhưng đã biểu lộ lòng yêu nước nồng nàn và ý chí quật cường của nhân dân Nước Ta .
Xem thêm triết lý Lịch Sử 11 hay, chi tiết cụ thể khác :

Ngân hàng trắc nghiệm lớp 11 tại khoahoc.vietjack.com

Đã có app VietJack trên điện thoại cảm ứng, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không tính tiền. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .

Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k5: fb.com/groups/hoctap2k5/

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Theo dõi chúng tôi không tính tiền trên mạng xã hội facebook và youtube :

Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.

nhan-dan-viet-nam-khang-chien-chong-phap-xam-luoc-tu-nam-1858-den-truoc-nam-1873.jsp

Source: https://thcsbevandan.edu.vn
Category : Thông tin cần biết