Trong quá trình phát sinh giao tử, mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di truyền phân ly về một giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng P.

Nội dung quy luật : Trong quy trình phát sinh giao tử, mỗi tác nhân di truyền trong cặp tác nhân di truyền phân ly về một giao tử và giữ nguyên thực chất như ở khung hình thuần chủng P .

– Bản chất:
Là sự phân li đồng đều của các nhân tố di truyền (gen) trong quá trình Giảm phân tạo giao tử và sự tổ hợp lại của chúng trong quá trình thụ tinh.

Thí nghiệm chứng minh:

+ Menden chọn những giống đậu Hà Lan khác nhau về 1 cặp tính trạng .Các bước thí nghiệm của Menden :

– Bước 1: Ở cây chọn làm mẹ (cây hoa đỏ) cắt bỏ nhị từ khi chưa chín, để ngăn sự tự thụ phấn.

– Bước 2: Ở cây chọn làm bố (cây hoa trắng) khi nhị chín lấy hạt phấn rắc lên đầu nhụy của cây làm mẹ (cây hoa đỏ) → thu được F1

– Bước 3: Cho F1 tự thụ phấn → F2.

+ Kết quả 1 số ít thí nghiệm của Menden :

– Menden gọi tính trạng bộc lộ ở F1 là tính trạng trội ( hoa đỏ ), tính trạng Open mới ở F2 là tính trạng lặn ( hoa trắng ) .- Hoa đỏ, hoa trắng là kiểu hình → kiểu hình là tổng hợp hàng loạt những tính trạng của khung hình .- Kết luận :

“Khi lai bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản thì F1 đồng tính về tính trạng của bố hoặc mẹ, còn F2 có sự phân lí tính trạng theo tỉ lệ trung bình 3 trội : 1 lặn”.

Cơ sở tế bào học

– Sự phân li và tổng hợp của NST trong quy trình giảm phân và thụ tinh giống như sự hoạt động của những tác nhân di truyền mà Menđen đã giả định .- Trong tế bào lưỡng bội ( 2 n ) NST sống sót thành từng cặp tương đương nên những gen trên chúng cũng sống sót thành từng cặp .- Trong quy trình giảm phân tạo giao tử, nhờ sự phân li của NST hình thành bộ NST đơn bội ( n ) nên mỗi giao tử chỉ chứa 1 NST của cặp NST .- Qua quy trình thụ tinh, nhờ sự tổng hợp của những giao tử n, phục sinh những cặp NST tương đương trong những hợp tử, bộ NST sẽ trở lại dạng lưỡng bội ( 2 n ) .

– Vậy, sự phân li và tổng hợp của những NST trong quy trình giảm phân và thụ tinh sẽ dần đến sự phân li và tổng hợp của những gen trong cập alen .

Điều kiện nghiệm đúng:

– Gen pháp luật tính trạng nằm trong nhân và trên NST thường .- Sự phân li của những NST như nhau khi tạo giao tử và sự phối hợp giao tử ngẫu nhiên của những giao tử khi thụ tinh .- Một gen pháp luật một tính trạng trội, lặn trọn vẹn .- Tính trạng đang xét phải mang tính di truyền bền vững và kiên cố, không bị đổi khác khi thiên nhiên và môi trường sống đổi khác ( không xảy ra thường biến ) .- Số lượng thành viên thu được trong phép lai phải lớn .- Trong quy trình giảm phân tạo giao tử và thụ tinh tạo hợp tử không xảy ra hiện tượng kỳ lạ đột biến số lượng, cấu trúc NST, đột biến gen .- Các giao tử và hợp tử có sức sống như nhau .

Phép lai phân tích

Khái niệm : Là phép lai giữa khung hình mang tính trạng trội cần kiểm tra kiểu gen với khung hình mang tính trạng lặn .Nếu đời con đồng tính thì khung hình mang tính trạng trội có kiểu gen thuần chủngVD : AA × aa → Aa ( Có kiểu hình trội )Nếu đời con phân tính 1 : 1 thì khung hình mang tính trạng trội có kiểu gen dị hợp .

VD : Aa × aa → 1A a : 1 aa ( 1 trội : 1 lặn )

Ý nghĩa

Trong thế giới sinh vật, các tính trạng trội thường có lợi. Vì vậy, cần phát hiện các tính trạng trội để tập trung các gen trội quý về cùng một kiểu gen nhằm tạo ra giống có ý nghĩa kinh tế.

Khi lai những giống khác nhau sẽ tập trung chuyên sâu những tính trạng trội có lợi của bố lẫn mẹ cho khung hình lai F1 bộc lộ lợi thế lai, mang những đặc thù tốt hơn cả cha mẹ nên sinh trưởng nhanh, tăng trưởng mạnh, sức sống cao …

– Là cơ sở khoa học dùng để giải thích hiện tượng thoái hóa giống do giao phối gần: F1 có kiểu gen dị hợp tử. Nếu cho giao phối với nhau, F2 sẽ có hiện tượng phân li tính trạng, xuất hiện tính trạng lặn có hại, do vậy không nên dùng cơ thể lai F1 để làm giống (trừ các loài sinh sản sinh dưỡng).

VD : Aa × Aa → 1AA : 2A a : 1 aa ( aa bộc lộ kiểu hình lặn có hại )- Trong chăn nuôi và trồng trọt, ngay ở F2 người ta hoàn toàn có thể sử dụng phép lai nghiên cứu và phân tích để tinh lọc những thành viên mang tính trạng trội có lợi kiểu gen AA để nhân giống thuần chủng .

Luyện Bài tập trắc nghiệm môn Sinh lớp 12 – Xem ngay

Source: https://thcsbevandan.edu.vn
Category : Phương pháp học tập