Đề bài: Phân tích khổ 3 bài thơ “Tây Tiến” của Quang Dũng:

“ Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc

(…) Sông Mã gầm lên khúc độc hành”.

Dàn ý Phân tích đoạn 3 bài thơ Tây tiến

I. Mở bài

– Giới thiệu về tác giả Quang Dũng và bài thơ Tây Tiến .
– Dẫn dắt vào yếu tố cần phân tích và trích dẫn đoạn thơ trên .

II. Thân bài

1. Khái quát chung
– Hoàn cảnh sáng tác : Là bài thơ sau khi tác giả rời xa đơn vị chức năng cũ. Cuối năm 1948, ở Phù Lưu Chanh, Quang Dũng nhớ lại những kỉ niệm về đoàn quân Tây Tiến và viết nên bài thơ Tây Tiến .
– Nội dung bài thơ : Là nỗi nhớ về mặt trận, về con người, về vạn vật thiên nhiên Tây Bắc bằng cả tấm chân tình của chính tác giả .
Vị trí đoạn trích : Là đoạn thơ thứ ba trong mạch xúc cảm của toàn bài thơ .
Nội dung đoạn trích : Chân dung người lính Tây Tiến với sự hi sinh bi tráng của họ .
2. Những nội dung cần phân tích
– Chân dung : Những cụ thể tả thực đã khắc họa diện mạo rất độc lạ, đồng thời phản ánh hiện thực gian nan, thiếu thốn, bệnh tật nơi mặt trận. Tác giả không hề tránh mặt hiện thực, và điều đó bộc lộ tấm lòng yêu nước, căm thù giặc mãnh liệt của người lính Tây Tiến
– Tâm hồn hào hoa, lãng mạn, và kiêu hùng : Qua những ngôn từ thơ “ dữ oai hùm ”, “ mắt trừng gửi mộng qua biên giới ” ta thấy được khí thế và quyết tâm của người lính Tây Tiến .
– Lí tưởng cao đẹp : Không trốn tránh hiện thực “ Áo bào thay chiếu anh về đất ”, tác giả đã khắc họa sự hi sinh của người lính một cách thanh thản, thầm lặng và cao quý, gây xúc động lòng người, lay động vạn vật thiên nhiên .
3. Nghệ thuật
– Bút pháp tả thực khắc họa chân dung người lính với hiện thực gian nan nơi mặt trận ; dùng từ Hán – Việt cổ kính để tăng thêm sự tôn kính, trân trọng với người đã khuất ; nói giảm để bộc lộ lí tưởng cao đẹp của người chiến sỹ trong chiến đấu, khắc họa sự hi sinh, nhấn mạnh vấn đề sự mất mát nơi mặt trận
– Nhận xét : Với giọng thơ sang trọng và quý phái, đôi lúc lắng xuống, xúc cảm dạt dào, hình ảnh người lính Tây Tiến hiện lên với vẻ đẹp bi tráng, tạc vào lòng người như bức tượng đài bất tử về người lính không thể nào quên .

III. Kết bài

– Khẳng định, nhìn nhận về những câu thơ trên .
– Mở rộng yếu tố : Nêu tâm lý, cảm nhận của cá thể về hình ảnh người lính Tây Tiến được bộc lộ qua đoạn thơ trên .

Phân tích đoạn 3 bài thơ Tây tiến – mẫu 1

“ Tây Tiến ” là bài thơ hay nhất của Quang Dũng cũng là một trong những bài thơ tuyệt bút về “ anh bộ đội Cụ Hồ ” trong kháng chiến chống Pháp. Quang Dũng là nhà thơ – chiến sỹ, vừa cầm súng đánh giặc, vừa làm thơ. Ông viết về đồng đội, về đoàn binh Tây Tiến thân yêu của mình. Thơ của Quang Dũng nóng bỏng hào khí mặt trận .
Sau một thời hạn xa đơn vị chức năng và đồng đội, ông viết bài thơ “ Tây Tiến ” này vào năm 1948, tại Phù Lưu Chanh, một khu vực bên bờ sông Đáy hiền hòa. Cảm xúc chủ yếu của bài thơ là nỗi nhớ và niềm tự hào so với đoàn binh Tây Tiến, so với con sông Mã và núi rừng miền Tây xa xôi. Đó là nỗi nhớ “ chơi vơi ” bao kỉ niệm đẹp và cảm động một thời trận mạc đầy khó khăn, hi sinh. Đây là đoạn thơ thứ 3 trong bài “ Tây Tiến ” đã khắc họa khí phách anh hùng và tâm hồn lãng mạn của người chiến sỹ trong máu lửa :
“ Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
( … ) Sông Mã gầm lên khúc độc hành ” .
Trên những nẻo đường hành quân chiến đấu, vượt qua bao núi cao dốc thẳm “ Heo hút cồn mây súng ngửi trời ”, đoàn binh Tây Tiến hiện ra giữa màu xanh của núi rừng trùng điệp, vừa kiêu hùng vừa cảm động. Người chiến binh với quân trang màu xanh của lá rừng, với nước da xanh phong sương vì sốt rét rừng, thiếu thuốc men, lương thực : “ không mọc tóc ”. Câu thơ trần trụi như hiện thực cuộc chiến tranh những năm đầu kháng chiến vốn thế. “ Không mọc tóc ” là hình ảnh phản ánh cái quyết liệt của mặt trận :
“ Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc ,
Quân xanh màu lá dữ oai hùm ” .
Cái hình hài không lấy gì làm đẹp : “ quân xanh màu lá ”, “ không mọc tóc ” tương phản với “ dữ oai hùm ” là một nét chạm khắc tài tình làm điển hình nổi bật chí khí hiên ngang, niềm tin quả cảm xung trận của những chiến binh Tây Tiến từng làm cho quân giặc phải lúng túng. “ Dữ oai hùm ” là một hình ảnh ẩn dụ nói lên chí khí người lính mang tính thừa kế và phát minh sáng tạo của Quang Dũng. Các chiến binh “ Sát Thát ” đời Trần : “ Tam quân tỳ hổ khí thôn Ngưu ” ( Phạm Ngũ Lão ) ; “ Tỳ hổ ba quân, giáo gươm sáng chói ” ( Trương Hán Siêu ). Nghĩa quân Lam Sơn xung trận trong khí thế “ bình Ngô ” : “ Sĩ tốt kén tay tì hổ – Bề tôi chọn kẻ vuốt nanh ” ( Bình Ngô đại cáo ) – Một dân tộc bản địa anh hùng trên trận tuyến đánh quân địch, thời đại nào cũng có những chiến sỹ “ tì hổ ” và “ dữ oai hùm ” như thế đó ! Với niềm tự hào, Quang Dũng đã viết nên một câu thơ rất hay : “ Quân xanh màu lá dữ oai hùm ”, lấy cái “ thô ”, cái “ mộc ” để tô đậm cái đẹp, cái dũng khí chứa đựng trong tâm hồn người chiến sỹ .
Gian khổ, ác liệt, thiếu thốn, bệnh tật … muôn lần khó khăn vất vả, thử thách nhưng học vẫn có những giấc “ mơ ”, giấc “ mộng ” rất đẹp :
“ Mắt trừng gửi mộng qua biên giới ,
Đêm mơ TP. Hà Nội dáng kiều thơm ” .
Mộng và mơ gửi về hai phía chân trời : biên giới và TP. Hà Nội, nơi còn đầy bóng giặc. “ Mắt trừng ” – hình ảnh gợi tả nét kinh hoàng, oai phong lẫm liệt, ý thức cẩn trọng, tỉnh táo của người lính trong khói lửa ác liệt. “ Mộng qua biên giới ” – mộng tàn phá quân địch, bảo vệ biên cương, lập nên bao chiến công nêu cao truyền thống cuội nguồn anh hùng của đoàn binh Tây Tiến. Lại có những giấc mơ đẹp. Chiến sĩ Tây Tiến vốn là những học viên, sinh viên, những chàng trai Hà thành “ xếp bút nghiên theo việc đao, cung ”, giàu lòng yêu nước, phong độ hào hoa : “ Từ thuở mang gươm đi giữ nước – Nghìn năm thương nhớ đất Thăng Long ” ( Huỳnh Văn Nghệ ). Sống giữa núi rừng miền Tây, gian nan, ác liệt, cái chết bủa vây, lửa đạn mịt mù. Nhưng những anh vẫn mơ về TP.HN. Quên sao được những hàng me, hàng sấu, những phố cũ, trường xưa, “ Những phố dài xao xác hơi may ” ? .. Quên sao được những tà áo trắng, những thiếu nữ yêu dấu, những “ dáng kiều thơm ” từng hò hẹn. Hình ảnh “ Dáng kiều thơm ” trong câu thơ của Quang Dũng đem đến cho người đọc nhiều mê hoặc : ngôn từ vốn có trong thơ lãng mạn thời “ tiền chiến ” nhưng dưới ngòi bút nhà thơ – chiến sỹ nó trở nên có hồn, đặc tả chất lính hào hoa, tươi tắn, lãng mạn của người lính trẻ đoàn binh Tây Tiến trong trận mạc .
Nếu người nông dân mặc áo lính trong thơ Chính Hữu mang theo nỗi nhớ “ giếng nước gốc đa ”, nhớ mái nhà gianh, nhớ ruộng nương … ; trong thơ Hồng Nguyên là nỗi nhớ “ người vợ trẻ – Mòn chân bên cối gạo canh khuya ”, … thì người chiến sỹ trong thơ Quang Dũng, nỗi nhớ gắn liền với “ mộng ” và “ mơ ”. Mộng lập chiến công, mơ “ dáng kiều thơm ”. Hữu Loan trong bài thơ “ Màu tím hoa sim ” cũng viết rất hay về nỗi nhớ của người lính chống Pháp :
“ Từ chiến khu xa
Nhớ về ái ngại
Lấy chồng thời cuộc chiến tranh
Mấy người đi trở lại
Lỡ khi mình không về
Thì thương người vợ nhỏ bé chiều quê … ”
Viết về “ mộng ” và “ mơ ” của người chiến binh Tây Tiến, Quang Dũng đã ca tụng ý thức sáng sủa yêu đời của đồng đội. Đó là một nét mày mò của nhà thơ khi vẽ chân dung “ anh bộ đội Cụ Hồ ” xuất thân từ những tầng lớp tiểu tư sản trong chín năm kháng chiến chống Pháp .
Bốn câu thơ tiếp theo là những nét vẽ bỗ trợ, tô đậm chân dung người lính :
“ Rải rác biên cương mồ viễn xứ ,
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất ,
Sông Mã gầm lên khúc độc hành ” .
Trong khó khăn và chiến trận, bao đồng đội đã ngã xuống trên mặt trận miền Tây. Họ nằm lại nơi chân đèo góc núi. Nấm mồ người chiến sỹ “ rải rác biên cương ”. Câu thơ để lại trong lòng ta nhiều thương cảm, biết ơn, tự hào : “ Rải rác biên cương mồ viễn xứ ”. Nếu tách câu thơ trên ra khỏi đoạn thơ thì nó tựa như bức tranh xám lạnh, ảm đạm và hiu hắt, đem đến nhiều xót thương. Nhưng nằm trong văn cảnh, đoạn mạch, câu thơ tiếp theo : “ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh ”, đã nâng cao chí khí và tầm vóc người lính. Các anh đã ra trận vì một lí tưởng rất đẹp. “ Đời xanh ” là đời trai trẻ, là tuổi thanh xuân của “ Những chàng trai chưa trắng nợ anh hùng … ”, những học viên, sinh viên Thành Phố Hà Nội. Họ lên đường đầu quân vì nghĩa lớn của chí khí làm trai. Họ “ quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh ”. Câu thơ “ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh ” vang lên như một lời thề thiêng liêng, cao quý. Các anh quyết đem xương máu để bảo về độc lập, tự do cho Tổ quốc. Anh bộ đội cũng như nhân dân ta đã đứng lên kháng chiến với quyết tâm sắt đá : “ Chúng ta thà hi sinh toàn bộ, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ ”. Quang Dũng ghi lại cảnh tượng bi tráng giữa mặt trận miền Tây thưở ấy :
“ Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành ” .
Các tráng sĩ thời xưa giữa chốn sa trường lấy da ngựa bọc thây làm niềm tự tôn. Các chiến sỹ Tây Tiến với chiếc chiếu đơn sơ, với tấm “ áo bào ” bình dị ấy : “ anh về đất ”. Một cái chết nhẹ nhàng, thanh thản. Anh ra trận giết giặc vì quê nhà. Anh ngã xuống là : “ về đất ”, nằm trong lòng Mẹ Tổ quốc thân yêu. Nhà thơ không dùng từ “ chết ”, từ “ hi sinh ” mà lấy cụm từ “ về đất ” để ca tụng sự hi sinh cao quý mà bình dị, thầm lặng mà thanh thản, nhẹ nhàng coi cái chết nhẹ tựa lông hồng. Người chiến binh Tây Tiến đã sống và chiến đấu cho quê nhà, đã chết vì quốc gia quê nhà. “ Anh về đất ” bằng tổng thể tấm lòng chung thủy của người chiến sỹ. Tiếng thác nước sông Mã “ gầm lên ” giữa núi rừng miền Tây như tiếng kèn trong bài “ Chiêu hồn liệt sĩ ” tống tiễn linh hồn liệt sĩ về nơi an giấc ngàn thu. Câu “ Sông mã gầm lên khúc độc hành ” là một câu thơ hay vì gợi tả được không khí thiêng liêng, sang trọng và quý phái, đồng thời tạo nên âm điệu trầm hùng, thương tiếc. Phong cách ngôn từ của Quang Dũng rất rực rỡ, bên cạnh những từ ngữ bình dị đời lính như : gục, không mọc tóc, dữ, trừng, về đất, chiếu, gầm lên … lại có 1 số ít từ Hán Việt như : mộng, mơ, biên giới, dáng kiều, biên cương, viễn xứ, áo bào, khúc độc hành – nhờ đó mà cái bình dị làm điển hình nổi bật cái cao quý thiêng liêng, cái thông thường tô đậm cái anh hùng, vĩ đại. Chất bi tráng và sắc tố lãng mạn từ vần thơ tỏa rộng trong khoảng trống và chiều dài lịch sử vẻ vang .
Đoạn thơ viết về chân dung người lính trong bài thơ “ Tây Tiến ” là đoạn thơ độc lạ nhất. Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn được nhà thơ tích hợp vận dụng phát minh sáng tạo trong miêu tả và biểu lộ xúc cảm, tạo nên nhưng câu thơ “ có hồn ”. Người lính đã sống dũng mãnh, chết vẻ vang. Hình tượng người chiến sỹ Tây Tiến mãi mãi là một tượng đài thẩm mỹ và nghệ thuật bi tráng in sâu vào tâm hồn dân tộc bản địa .
“ Anh Vệ quốc quân ơi
Sao mà yêu anh thế ! ”
( Cá nước – 1947, Tố Hữu )

Phân tích đoạn 3 bài thơ Tây tiến – mẫu 2

“ Tây Tiến ” của Quang Dũng là một trong số những bài thơ hay viết về người lính trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Đến với khổ thơ thứ ba của bài thơ, người đọc sẽ cảm nhận được hình ảnh chân dung người lính vô cùng chân thực :
Tây Tiến đoàn quân không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Thành Phố Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành .
Ở bốn câu thơ đầu, hình ảnh người lính được nhà thơ kiến thiết xây dựng với nét đẹp vừa hiên ngang mà cũng vừa thơ mộng. Chân dung của họ được nhà thơ Quang Dũng khắc họa qua hình ảnh “ đoàn binh không mọc tóc ”. Trong những năm tháng chiến đấu đầy gian nan khó khăn vất vả, bom đạn hóa chất của quân địch đã làm cho mái tóc của người lính không còn đẹp tươi nữa. Nhưng ở đây lạ là “ không mọc tóc ” có nghĩa là người lính Tây Tiến đã dữ thế chủ động lựa chọn cạo trọc đầu để thuận tiện cho hoạt động và sinh hoạt kháng chiến. Thế mới thấy tâm thế luôn sẵn sàng chuẩn bị chiến đấu của họ cao đến nhường nào. Kế tiếp là hình ảnh “ quân xanh màu lá dữ oai hùm ” gợi ra hai cách hiểu. Đó hoàn toàn có thể là màu xanh của lớp lá ngụy trang. Trên đường hành quân nơi mặt trận, người lính phải ngụy trang để tránh khỏi tai mắt của quân địch. Ở đây, màu xanh của lớp áo ngụy trang lẫn với màu xanh của cây rừng. Cách hiểu thứ hai chính là khuôn mặt xanh lè của những người lính bởi những cơn sốt rét rừng. Dù hiểu theo cách nào, người đọc cũng sẽ thấy được những khó khăn vất vả gian nan mà họ phải trải qua. Nhưng không vì những khó khăn vất vả ấy mà những anh mất đi ý thức sáng sủa. Các anh đã lựa chọn dữ thế chủ động đương đầu với khó khăn vất vả, coi đó giống như là sức mạnh để liên tục cuộc hành quân của mình. Tuy trong khó khăn mà vẫn hiên ngang, quật cường .
Nhưng họ không phải chỉ là những con người khô khan mà cũng rất đỗi mơ mộng. Những người lính ấy tuổi mới chỉ mười tám đôi mươi – vẫn còn là những học viên, sinh viên mang trong mình nhiều lý tưởng mơ mộng. Vì nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của tổ quốc mà tạm gác bút nghiên, cầm súng để chiến đấu. Hình ảnh “ mắt trừng ” gợi đến một đôi mắt đang theo dõi quân địch với sự căm giận và quyết tâm. Đôi mắt ấy “ gửi mộng qua biên giới ” với khát vọng về một độc lập cho tổ quốc, cho nhân dân. Để rồi khi đêm đến họ mơ về “ TP.HN dáng kiều thơm ” – đó là những cô gái Thành Phố Hà Nội với vẻ đẹp thướt tha lịch sự. Nhiều nhà nghiên cứu và điều tra khi đọc câu thơ này của Quang Dũng đã cho rằng nó mang cái “ buồn rớt, mộng rớt ” của giai cấp tiểu tư sản. Nhưng ở đây không phải vậy, qua hình ảnh trên, nhà thơ muốn khắc họa nỗi nhớ mái ấm gia đình, nhớ quê nhà của người lính Tây Tiến. Quả là cái nhìn phiến diện một thời .
Đến bốn câu thơ tiếp theo, nhà thơ đã miêu tả sự quyết tử quả cảm của những người lính. Biện pháp tu từ hòn đảo ngữ “ Rải rác ” – “ biên cương mồ viễn xứ ”. Cùng với từ láy “ rải rác ” phối hợp những từ Hán Việt “ biên cương ”, “ mồ viễn xứ ” khiến cho giọng thơ trở nên sang trọng và quý phái hơn. Phải hiểu rằng đây không chỉ là một cái chết mà là nhiều cái chết. Những người lính hết thế hệ này đến thế hệ khác, họ đã lên đường chiến đấu và quyết tử cho nền độc lập của dân tộc bản địa. Cho dù có phải đương đầu với cái chết, những anh vẫn nguyện dâng hiến hết tuổi thanh xuân cho tổ quốc : “ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh ”. Câu thơ giống như một lời thề nguyện : “ Quyết tử cho tổ quốc quyết sinh ” – đêm hết tuổi xuân thậm chí còn là tính mạng con người cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa. Để rồi khi họ ra đi “ áo bào thay chiếu anh về đất ” – hình ảnh “ áo bào ” hoàn toàn có thể được hiểu là tấm áo khoác bên ngoài của những người lính. Những người lính khi ra đi, đồng đội của những anh không có gì để chôn cất nên những anh phải dùng những chiếc áo còn nguyên vẹn thay thế sửa chữa. Nhưng “ áo bào ” con mang ý nghĩa thiêng liêng – đó là tấm chiến báo khoác lên mình những chiến tướng. Người lính ra đi nhưng họ đã để lại những chiến công vang dội giống như những vị tướng thời xưa. Hình ảnh “ áo báo ” đã bất tử hóa cái chết của người lính. Trước sự quyết tử ấy, con sông Mã có vẻ như cũng không hề im re : “ Sông Mã gầm lên khúc độc hành ”. Sông Mã vốn là vật vô tri vô giác lại được nhân hóa qua động từ “ gầm ”. Cái chết của những anh khiến cho vạn vật thiên nhiên cũng phải thương xót mà vang lên khúc tráng ca tiễn biệt .
Quả là Quang Dũng đã thiết kế xây dựng được một bức tượng đài bất tử về người lính Tây Tiến vừa chân thực vừa lãng mạn .

Phân tích đoạn 3 bài thơ Tây tiến – mẫu 3

“ Tây Tiến ” là một trong những tác phẩm nổi tiếng của nhà thơ Quang Dũng. Đến với khổ thơ thứ ba, người đọc đã thấy được hình ảnh người lính Tây Tiến hiện lên đầy quả cảm nhưng cũng thật thơ mộng :
Tây Tiến đoàn quân không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ TP. Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành .
Với bốn câu thơ đầu, người lính Tây Tiến hiện lên qua hình ảnh “ đoàn binh không mọc tóc ”. Một cách nói biểu lộ tâm thế đảm nhiệm khó khăn vất vả đầy dữ thế chủ động của người lính. Ở nơi mặt trận khó khăn, mọi việc làm hoạt động và sinh hoạt đều diễn ra một cách đơn thuần nhất. Chính thế cho nên, họ đã dữ thế chủ động chọn cách cắt đi mái tóc của mình để thuận tiện cho đời sống. Nhưng không chỉ dừng lại ở đó, hình ảnh “ đoàn binh không mọc tóc ” còn nói về một trong thực tiễn quyết liệt nơi mặt trận. Những cơn sốt rét rừng khiến cho người lính bị rụng hết tóc. Tiếp đến là hình ảnh ảnh “ quân xanh màu lá dữ oai hùm ” gợi ra hai cách hiểu cho người đọc. Cách thứ nhất đó là màu xanh của lớp lá ngụy trang. Trên đường hành quân nơi mặt trận, người lính phải ngụy trang để tránh khỏi tai mắt của quân địch. Ở đây, màu xanh của lớp áo ngụy trang lẫn với màu xanh của cây rừng. Cách hiểu thứ hai đó chính là khuôn mặt xanh lè của những người lính bởi những cơn sốt rét rừng. Cả hai cách hiểu đều cho thấy sự khó khăn vất vả mà người lính đã phải trải qua trong chiến đấu .
Họ không chỉ dũng mãnh, mà còn rất thơ mộng. Những người lính Tây Tiến đều xuất thân từ những tầng lớp tri thức tiểu tư sản. Họ xung phong vào nơi mặt trận trận mạc trở thành những người lính nhưng vẫn mang giữ tâm hồn của những chàng sinh viên. Hình ảnh “ mắt trừng ” gợi đến một đôi mắt đang theo dõi quân địch với sự căm giận và quyết tâm. Đôi mắt ấy “ gửi mộng qua biên giới ” với khát vọng về một tự do cho tổ quốc, cho nhân dân. Để rồi khi đêm đến họ mơ về “ TP.HN dáng kiều thơm ” – đó là những cô gái Thành Phố Hà Nội với vẻ đẹp thướt tha lịch sự. Nhiều nhà nghiên cứu và điều tra khi đọc câu thơ này của Quang Dũng đã cho rằng nó mang cái “ buồn rớt, mộng rớt ” của giai cấp tiểu tư sản. Nhưng ở đây không phải vậy, qua hình ảnh trên, nhà thơ muốn khắc họa nỗi nhớ mái ấm gia đình, nhớ quê nhà của người lính Tây Tiến .
Bốn câu thơ sau khắc họa sự quyết tử gan góc của người lính Tây Tiến. Nghệ thuật hòn đảo ngữ : “ Rải rác ” – “ biên cương mồ viễn xứ ” tích hợp với từ láy “ rải rác ” và từ Hán Việt “ biên cương ”, “ viễn xứ ” khiến cho giọng thơ tự nhiên trở nên sang chảnh hơn. Hình ảnh này gợi ra đây không chỉ là một cái chết mà là nhiều cái chết. Khắp nơi trên mảnh đất này đều có mộ của những chiến sỹ đã quyết tử. Nhưng dù đồng đội của những anh đã ra đi, nhưng những anh vẫn nguyện đem thân mình dâng hiến cho tổ quốc. Câu thơ “ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh ” như một lời chứng minh và khẳng định. Những người lính nguyện đem thân mình góp sức cho sự nghiệp giải phóng dân tộc bản địa. Các anh chẳng hụt hẫng những năm tháng tuổi trẻ. Nhưng làm thế nào mà không hụt hẫng cho được ? Họ mới chỉ là những chàng trai tuổi mười tám đôi mươi còn nhiều thơ mộng. Nhưng vì lý tưởng cách mạng người lính vẫn nguyện quyết tử toàn bộ. Hình ảnh “ áo bào ” gợi ra hai cách hiểu thâm thúy. Những người lính khi ra đi, đồng đội của những anh không có gì để chôn cất nên những anh phải dùng những chiếc áo còn nguyên vẹn thay thế sửa chữa. Nhưng “ áo bào ” con mang ý nghĩa thiêng liêng – đó là tấm chiến báo khoác lên mình những chiến tướng. Người lính ra đi nhưng họ đã để lại những chiến công vang dội giống như những vị tướng thời xưa. Với hình ảnh này, người lính đã được bất tử hóa. Các anh không chết đâu, những anh vẫn mãi sống trong lòng của dân cư Nước Ta. Cuối cùng là hình ảnh con sông Mã : “ Sông Mã gầm lên khúc độc hành ”. Trước sự quyết tử ấy, con sông Mã – con sống gắn bó với đời sống người lính Tây Tiến tại núi rừng Tây Bắc có vẻ như cũng không hề yên lặng : “ Sông Mã gầm lên khúc độc hành ”. Sông Mã vốn là vật vô tri vô giác lại được nhân hóa qua động từ “ gầm ”. Cái chết của những anh khiến cho vạn vật thiên nhiên cũng phải thương xót mà vang lên khúc tráng ca tiễn biệt .
Tóm lại, qua khổ thơ thứ ba, Quang Dũng đã khắc họa thật hình ảnh người lính Tây Tiến hiện lên thật chân thực, sôi động .

Phân tích đoạn 3 bài thơ Tây tiến – mẫu 4

Tây Tiến là một đơn vị chức năng quân đội được xây dựng vào năm 1947 với trách nhiệm chính là phối hợp với bộ đội Lào chống lại thực dân Pháp. Đa phần những người lính trong quân đoàn Tây Tiến đều là học viên sinh viên, trong đó có nhà thơ Quang Dũng. Năm 1948, sau khi chuyển sang đơn vị chức năng khác, nhà thơ đã nhớ về quân đoàn Tây Tiến và sáng tác ra bài thơ “ Tây Tiến ”. Đến với khổ thơ thứ ba, nhà thơ đã kiến thiết xây dựng được hình ảnh những người lính vừa gan góc, hiên ngang lại vừa mơ mộng .
Hai câu thơ đầu là hình ảnh thật chân thực về quân đoàn Tây Tiến :
Tây Tiến đoàn quân không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Trong những năm tháng chiến đấu đầy khó khăn khó khăn vất vả, bom đạn hóa chất của quân địch đã làm cho mái tóc của người lính không còn đẹp tươi nữa. Nhưng ở đây lại là “ không mọc tóc ” có nghĩa là người lính Tây Tiến đã dữ thế chủ động lựa chọn cạo trọc đầu để thuận tiện cho hoạt động và sinh hoạt kháng chiến. Kế tiếp là hình ảnh “ quân xanh màu lá dữ oai hùm ” gợi ra hai cách hiểu. Đó hoàn toàn có thể là màu xanh của lớp lá ngụy trang. Trên đường hành quân nơi mặt trận, người lính phải ngụy trang để tránh khỏi tai mắt của quân địch. Ở đây, màu xanh của lớp áo ngụy trang lẫn với màu xanh của cây rừng. Cách hiểu thứ hai chính là khuôn mặt xanh tươi của những người lính bởi những cơn sốt rét rừng. Dù hiểu theo cách nào, người đọc cũng sẽ thấy được những khó khăn vất vả gian nan mà người lính phải trải qua. Nhưng không vì những khó khăn vất vả ấy mà họ mất đi niềm tin sáng sủa của. Họ luôn sẵn sàng chuẩn bị đương đầu với mọi quyết liệt nơi mặt trận bom đạn .
Mạnh mẽ là thế, nhưng cũng có đôi lúc người lính cũng đầy thơ mộng :
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Thành Phố Hà Nội dáng kiều thơm
Những người lính tuổi đời chỉ mới mười tám đôi mươi. Họ lên đường chiến đấu khi vẫn còn mang trong mình nhiều khát khao của tuổi trẻ. Hình ảnh “ mắt trừng ” gợi đến một đôi mắt đang theo dõi quân địch với sự căm giận và quyết tâm. Đôi mắt ấy “ gửi mộng qua biên giới ” với khát vọng về một độc lập cho tổ quốc, cho nhân dân. Để rồi khi đêm đến họ mơ về “ Thành Phố Hà Nội dáng kiều thơm ”. Đó hoàn toàn có thể là những cô gái TP. Hà Nội với vẻ đẹp thướt tha lịch sự. Trên con đường hành quân gian khó ấy, họ nhớ đến hình ảnh TP. Hà Nội – TP. hà Nội của quốc gia với một niềm mong ước thắng lợi được quay trở lại thăm lại quê nhà .
Và rồi có trận chiến nào mà không phải trải qua những mất mát, quyết tử :
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Hai câu thơ này là hình ảnh tả thực về cái chết của những người lính. Từ láy “ rải rác ” tích hợp với cụm từ Hán Việt “ biên cương mồ viễn xứ ” làm cho câu thơ trở nên sang chảnh hơn. Đó không phải là một cái chết mà rất nhiều cái chết. Cho dù có vậy, những anh vẫn ra đi chẳng tiếc tuổi trẻ, chẳng tiếc đời mình .
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành .
Hình ảnh “ áo bào ” chính là chiếc áo lính những anh đang mặc. Điều kiện chiến tranh khắc nghiệt, thiếu thốn đến không có cả chiếu để bọc thi thể người lính đã hi sinh. Những người đồng đội của những anh phải lấy chiếc áo mà những anh đang mặc để chôn cất. Cách nói “ về đất ” là nói giảm, nói tránh để giảm bớt đau thương và cũng là sự ngợi ca, trân trọng dành cho người anh hùng của quê nhà quốc gia. Hình ảnh ở đầu cuối “ sông Mã gầm lên khúc độc hành ” là sự tôn kính tiễn đưa những anh .
Với giọng thơ sang trọng và quý phái, Quang Dũng đã khắc họa hình ảnh người lính mang vẻ đẹp bi tráng. Họ có vẻ như được bất tử hóa – trở thành tượng đài trong lòng mỗi người đọc .

Phân tích đoạn 3 bài thơ Tây tiến – mẫu 5

Bài thơ “ Tây Tiến ” của Quang Dũng đã khắc họa hình ảnh người lính hiện lên với vẻ đẹp hào hùng mà thơ mộng. Điều đó được biểu lộ rõ nhất trong khổ thơ thứ ba của bài thơ :
Tây Tiến nhìn từ chiều sâu kỉ niệm thật có những hồi ức khó quên. Những có lẽ rằng đậm sâu nhất lòng Quang Dũng là dáng dấp người lính Tây Tiến từ lâu được khắc tạc thành những anh hùng bất tử trong trí nhớ. Bắt đầu là nhớ về hình ảnh những “ đoàn binh không mọc tóc ” :
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Bài thơ làm sống dậy hình ảnh của một đoàn quân Vệ quốc. Bước chân họ in trên khắp những nẻo đường quốc gia. Họ tình nguyện lao vào vào cuộc kháng chiến, khó khăn lắm lúc vượt quá sức chịu đựng của những chàng trai Thủ đô mới từ giã mái trường, góc phố. Một thực sự trần trụi và khắc khổ về người lính thời chiến hiện ra : Họ sống và chiến đấu nơi rừng sâu núi thẳm, thiếu ăn, thiếu thuốc, sốt rét liên miên đến rụng tóc, trọc đầu, da xanh tái. Quang Dũng chỉ phản ánh lại hiện thực chứ không hề cường điệu. Đâu phải riêng Quang Dũng mới nhắc về thực sự ấy. Tố Hữu cũng từng đau lòng mà viết : “ Giọt giọt mồ hôi rơi / Trên má anh vàng nghệ ”. Nhưng vốn mang trong mình khí chất của người chinh phu tráng sĩ, Quang Dũng nói về cái bi chỉ cốt để gợi cái tráng. Người chiến sỹ dữ thế chủ động “ không mọc tóc ” chứ không phải “ tóc không mọc ”. Ta nghe trong đó chút dí dỏm vui tươi, cũng là niềm sáng sủa không ngại khổ ngại khó .
Quyết tâm giết giặc, khó khăn đói rét không làm giảm chất lãng mạn vốn có trong từng chiến sỹ. Giữa những cuộc hành quân chiến đấu, họ vẫn dành riêng cho mình dăm ba phút để nhớ về quê nhà, nhớ về những bóng hình thân yêu : “ Mắt trừng gửi mộng qua biên giới / Đêm mơ TP. Hà Nội dáng kiều thơm. ” Tâm hồn lãng mạn đưa những anh về cùng những giấc mơ. Là mơ chứ không phải nhớ, là xúc cảm nằm trong tiềm thức chứ không phải trong ý thức, đó là động lực để cho những anh cầm chắc tay súng, như nhà thơ Nguyễn Đình Thi từng nói về xúc cảm ấy :
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng bồn chồn nhớ mắt tình nhân .
Nhớ về đồng đội, Quang Dũng cũng không tránh mặt những mất mát quyết tử, nhưng hẳn rằng Tây Tiến là một trong số ít bài thơ viết về điều đó một cách thấm thía bằng cảm hứng bi tráng :

Rải rác biên cương mồ viễn xứ

Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành .
Chốn biên cương nơi bom rơi đạn nổ đã lấy đi bao xương máu, để lại những nấm mồ xanh đã hóa thành bất tử. Nhìn thẳng vào thực sự, ta thấy ở đó bao mất mát quyết tử. Nhưng nhìn xa hơn thực sự, ta thấy đằng sau sự quyết tử là chí khí người anh hùng “ chẳng tiếc đời xanh ”, dám quyết tử cho tổ quốc quyết sinh. Đời xanh là tuổi trẻ với bao nhiêu hoa mộng. Đẹp là thế, hứa hẹn nhiều là thế nhưng những chiến sỹ ta chẳng tiếc mà nhiệt thành hiến dâng cho Tổ quốc. Hỏi có sự quyết tử nào cao quý hơn, đáng ca tụng hơn ? Một lần nữa, Quang Dũng khắc tả được niềm tin của những chinh phu tráng sĩ thời xưa :
Chí làm trai dặm nghìn da ngựa
Gieo thái sơn nhẹ tựa hồng mao
Ngày xưa, người tráng sĩ chọn cái chết hiên ngang nơi trận mạc với da ngựa bọc thây và coi đó là vinh quang tột đỉnh, còn chiến sỹ Tây Tiến thì “ áo bào thay chiếu anh về đất. ” Nhịp điệu câu thơ chậm rãi và sang trọng và quý phái. Một cụ thể rất thực được nhắc đến trong câu thơ thấp thoáng phong vị cổ này là hình ảnh áo bào thay chiếu. Không có manh chiếu, những anh “ về đất ” bằng chiếc áo bào. Ta không thấy ở đó sự thiếu thốn mà chỉ thấy khí chất của người anh hùng sánh ngang tầm với tổ quốc. Âm thanh của sông Mã gầm lên vừa như tiếng khóc của vạn vật thiên nhiên đất trời, vừa như khúc nhạc kì vĩ đưa cái chết của người lính vào cõi trường cửu .
Như vậy, qua phân tích trên, khổ thơ thứ ba của bài thơ “ Tây Tiến ” là một khổ thơ hay. Hình ảnh người lính của quân đoàn Tây Tiến hiện lên đầy chân thực .

Phân tích đoạn 3 bài thơ Tây tiến – mẫu 6

Quang Dũng là một trong những nghệ sĩ rất đa tài. Ông hoàn toàn có thể vẽ tranh, làm thơ, ông còn biết sáng tác nhạc. Thơ ca của Quang Dũng điển hình nổi bật với một hồn thơ lãng mạn, hào hoa, thắm đượm nghĩa tình và ý thức dân tộc bản địa. Bài thơ Tây Tiến là một trong những bài thơ bộc lộ cái tình đó của Quang Dũng
Lúc đầu bài thơ có tên “ Nhớ Tây Tiến ”. Sau bỏ “ nhớ ” giữ lại “ Tây Tiến ” vì Quang Dũng cho rằng bài thơ vốn đã tràn trề nỗi nhớ, người đọc sẽ cảm thấy. Bài thơ được phát sinh trong những năm tháng không thể nào quên, từ một thiên nhiên và môi trường sống và chiến đấu không thể nào quên của cuộc sống người lính
Bài thơ được viết vào năm 1948 ở Phù Lưu Chanh ( Hà Tây ), khi ông đã chuyển sang đơn vị chức năng khác và nhớ về đơn vị chức năng cũ là đoàn quân Tây Tiến. Bài thơ biểu lộ nỗi nhớ của tác giả về kỉ niệm với vạn vật thiên nhiên Tây Bắc và đơn vị chức năng cũ của mình. Trong tác phẩm, hình tượng những người lính Tây Tiến được bộc lộ rất rõ trong đoạn thơ thứ 3 của bài thơ :
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
…
Sông Mã gầm lên khúc độc hành !
Đoàn quân Tây Tiến nơi lưu giữ trong trái tim Quang Dũng những tư tưởng tốt đẹp nhất của thời thanh xuân là đơn vị chức năng được xây dựng năm 1947, Quang Dũng là đại đội trưởng. Đoàn quân có trách nhiệm phối hợp với bộ đội Lào bảo vệ biên giới Việt – Lào. Các chiến sỹ trong đội quân đa phần là những học viên, sinh viên, dân lao động thành thị thuộc mọi ngành nghề khác nhau hợp thành một đội quân rất đoàn kết. Cuộc sống nơi chiến địa khó khăn, thiếu thốn vô cùng nhưng trong họ vẫn luôn ngời sáng phẩm chất anh bộ đội cụ Hồ với niềm tin lãng mạn, sáng sủa, không sợ gian nan. Hình tượng người lính Tây Tiến Open với một vẻ đẹp đậm chất bi tráng :
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ TP. Hà Nội dáng kiều thơm
Hình ảnh “ không mọc tóc ” gợi ra thực sự nghiệt ngã của thực trạng sống và chiến đấu của những chiến sỹ Tây Tiến nhưng mang đậm chất khí chất ngang tàng. Hình ảnh “ Quân xanh màu lá ” với thẩm mỹ và nghệ thuật trái chiều “ Không mọc tóc ”, “ quân xanh ” – “ dữ oai hùm ” gợi lên hình dáng xanh lè tiều tụy vì căn bệnh sốt rét. Tuy nhiên, hơn hết từ trong sâu thẳm con người họ vẫn toát lên hình dáng oai như những con hổ chốn rừng thiêng, làm điển hình nổi bật tính cách dũng mãnh của người lính .
Sự oai phong lẫm liệt còn được biểu lộ qua ánh mắt. “ Mắt trừng ” chính là ánh mắt kinh hoàng, rực cháy căm hờn, mang mộng ước giết quân địch. Họ rất dũng mãnh, kiên cường, đứng trước mũi súng quân địch vẫn hiên ngang nhưng nét đẹp lãng mạn vẫn rất rõ nét, thâm thúy trong tâm tưởng họ : “ Đêm mơ TP.HN dáng kiều thơm ”, Quang Dũng đã không tiếc lời, ông đã dành những từ ngữ vô cùng sang chảnh khi nói về vẻ đẹp những cô gái Thành Phố Hà Nội : bên trong cái hình dáng oai hùng, dữ dằn là trái tim, là tâm hồn khao khát với cuộc sống :
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
Là những câu thơ biểu lộ thâm thúy vẻ đẹp về sự hi sinh của người lính Tây Tiến. Các từ Hán Việt cổ kính, sang trọng và quý phái “ biên cương, mồ viễn xứ ” tạo không khí sang trọng và quý phái, âm hưởng bi hùng làm giảm đi hình ảnh của những nấm mồ chiến sỹ nơi rừng hoang biên giới lạnh lẽo, hoang vu. Vẻ đẹp bi tráng còn được bộc lộ qua khí phách người lính, lí tưởng anh hùng lãng mạn, coi cái chết nhẹ tựa lông hồng, quyết tâm hiến dâng sự sống cho quốc gia :
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
Từ ngữ ước lệ “ áo bào ” gợi lên vẻ đẹp bi tráng của sự hi sinh : nhìn cái chết của đồng đội giữa mặt trận thành sự quyết tử rất sang chảnh của người anh hùng chiến trận. Biện pháp nói giảm : “ anh về đất ” làm vơi đi sự bi thương khi nói về cái chết của người lính Tây Tiến. Biện pháp cường điệu : “ Sông Mã gầm lên khúc độc hành ” để nói lên rằng vạn vật thiên nhiên đã tấu lên khúc nhạc hùng tráng tiễn đưa người lính Tây Tiến. Người lính Tây Tiến ra đi trong khúc nhạc vĩnh hằng .
Bằng những câu thơ mang âm hưởng bi tráng, đoạn thơ khắc họa chân dung người lính từ ngoại hình đến nội tâm, đặc biệt quan trọng là tính cách hào hoa lãng mạn bi mà không lụy. Những con người đã làm nên vẻ đẹp hào khí của một thời. Họ mang phẩm chất chung của người lính cụ Hồ .
Bài thơ là khúc ca bi tráng và ý thức lãng mạn về hình tượng người lính Tây Tiến trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Tuy khó khăn, thiếu thốn mà vẫn gợi lên phẩm chất anh hùng hào hoa, lãng mạn .

Phân tích đoạn 3 bài thơ Tây tiến – mẫu 7

Những bài thơ hay thường tạo nên nhiều kiểu rung cảm thẩm mỹ và nghệ thuật nơi người đọc, thậm chí còn còn gây nên nhiều tranh luận xung quanh những câu chữ, hình ảnh, xúc cảm … Tây Tiến của Quang Dũng là một trong những bài thơ như vậy. Hơn nửa thế kỷ trôi qua, Tây Tiến không chỉ đứng vững mà còn có sức sống kì diệu. Trong tâm hồn thi nhân, Tây Tiến là một thời để thương, để nhớ, nhớ những kỉ niệm của người chiến binh trong những ngày tháng sống và chiến đấu cùng quân đoàn, nhớ cảnh rừng núi Tây Bắc vừa hiểm trở vừa hùng vĩ vừa không kém phần thơ mộng, nhớ những tháng ngày hành quân gian nan, nhớ những kỉ niệm xinh xắn, những thời gian nghỉ lại bản làng đầm ấm, thắm thiết tình quân dân …
Nếu như ở hai đoạn đầu của bài thơ, người đọc được tiếp cận với hình ảnh người lính một cách gián tiếp thì đoạn thơ thứ ba trực tiếp khắc họa chân dung người lính Tây Tiến :
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
… … … …
Sông Mã gầm lên khúc độc hành .
Lúc bấy giờ, ngoài Quang Dũng còn có những khuôn mặt quen thuộc như bác sĩ Phạm Ngọc Khuê, đại đội trưởng – nhạc sĩ Như Trang, nhà thơ Trần Lê Văn. Họ đều là những chàng trai Thành Phố Hà Nội còn rất trẻ. Binh đoàn Tây Tiến phần đông là người trẻ tuổi tri thức TP. Hà Nội ( những trường : Sư phạm, Bưởi, Thăng Long, Văn Lang … ). Họ mang vào mặt trận không riêng gì ý thức “ Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh ” mà còn cả những nét hào hoa, lịch sự của người Tràng An. Cuộc sống chiến đấu khó khăn thiếu thốn không ngăn được lính Tây Tiến vui tươi, sôi sục, yêu đời và mộng mơ. Tố chất người Tràng An thấm tận máu, tận hồn, là một chàng trai đa tài ( làm thơ, vẽ tranh, viết nhạc … ), lại đã từng là đại đội trưởng một đại đội thuộc quân đoàn Tây Tiến, Quang Dũng đã rất thành công xuất sắc khi khắc họa chân dung người lính Tây Tiến, đem đến cho người đọc những rung cảm thẩm mĩ về những chiến sỹ hào hùng mà rất đỗi hào hoa. Hình tượng người lính trong thơ Quang Dũng thấp thoáng dáng dấp của những chinh phu trong văn học cổ, hay người hùng nước Vệ dứt áo lên đường, không hẹn ngày trở lại ..
Thời chống Pháp, thơ viết về anh bộ đội thường viết về những người nông dân mặc áo lính với vẻ đẹp bình dị, mộc mạc .
Rồi “ Đồng chí ” của Chính Hữu, “ Cá nước của Tố Hữu, đều miêu tả người lính “ chân quê ” :
Áo anh rách nát vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày .
( Đồng chí, Chính Hữu )
Người lính trong Tây Tiến của Quang Dũng vừa có những đặc thù riêng lại vừa được khắc họa theo một bút pháp riêng. Bằng bút pháp lãng mạn và ý thức bi tráng tiến hành trên nền ký ức ( nỗi nhớ ), Quang Dũng đã dựng lên tượng đài bằng thơ về người lính Tây Tiến .
Đó là bức chân dung lẫm liệt, oai hùng :
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Một số quan điểm cho rằng đây là hình ảnh tột đỉnh của sự độc lạ. Ngược lại, một số ít cho rằng hình ảnh “ đoàn binh không tóc ” và “ dữ oai hùm ” là không chân thực, thậm chí còn còn làm cho hình ảnh anh bộ đội chống Pháp trở nên “ quái đản ”. Cảm nhận thơ như vậy là vừa chưa đúng với đặc trưng của bút pháp lãng mạn, vừa chưa thật hiểu khá đầy đủ thực tiễn của cuộc kháng chiến. Thực tế kháng chiến chống Pháp không chỉ những anh bộ đội “ lá ngụy trang reo với gió đèo ” mà còn có cả những “ anh vệ trọc ” nổi tiếng một thời. Cho nên, hình ảnh “ đoàn binh không mọc tóc ”, “ quân xanh màu lá ”, “ dữ oai hùm ” vừa là một thực tiễn, vừa là mẫu sản phẩm của cảm hứng và bút pháp lãng mạn .
“ Đoàn binh không mọc tóc ” là hình ảnh đoàn quân bị rụng hết tóc, hậu quả của những cơn sốt rét rừng hoặc phải sống miền “ rừng thiêng nước độc ” ; “ quân xanh màu lá ” nghĩa là đoàn quân có nước da xanh như tàu lá – đây cũng là hậu quả của những cơn sốt rét rừng cả, do khó khăn và thiếu thốn ; thế nhưng đoàn binh vẫn toát lên vẻ “ dữ oai hùm ”, nghĩa là vẫn dữ tợn như loài hổ báo của rừng xanh. Đây là cách ví người hùng theo lối cổ chứ không phải “ làm xấu đi hình ảnh anh bộ đội ” như có người đã nghĩ .
Âm hưởng đoạn thơ hào hùng do nhấn mạnh vấn đề đặc thù oai phong lẫm liệt của “ đoàn binh ”. Cách miêu tả chân dung người lính Tây Tiến khiến ta nhớ tới câu thơ của Phạm Ngũ Lão thời Trần cũng miêu tả người tráng sĩ với “ hào khí Đông A ” :
Hoành sóc giang sơn cáp kỷ thu
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu
( Múa giáo tổ quốc đã mấy thu
Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu ) .
Vẻ đẹp của câu thơ chính là ở ý thức bi tráng lẫm liệt của đoàn binh Tây Tiến một vẻ đẹp có sự cộng hưởng của âm vang truyền thống cuội nguồn và ý thức thời đại, giữa những người chiến binh năm xưa với những người lính cụ Hồ thời điểm ngày hôm nay .
Hai câu thơ tiếp theo đã khắc họa một cách sinh động đời sống tâm hồn của những chiến sỹ Tây Tiến :
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ TP.HN dáng kiều thơm
“ Hai câu thơ như nhốt cả hai quốc tế ” ( Vũ Quần Phương ), “ thấy nổi lên lời độc tấu của chàng trai TP. Hà Nội ” ( Đặng Anh Đào ) vừa rất hào hùng lại rất hào hoa. Hình ảnh “ mắt trừng ” biểu lộ ý chí quyết tâm ngùn ngụt của ngọn lửa chiến đấu bảo vệ biên cương. Hình ảnh ấy cũng bộc lộ hoài bão, khát vọng lập công và cháy bỏng căm thù của người lính Tây Tiến. Và ngay trong đời sống chiến đấu gian nan dữ dằn đó, những người lính vẫn để tâm hồn cho những hình ảnh thật dịu hiền, thân thương : “ Đêm mơ TP.HN dáng kiều thơm ” .
Chiến tranh thật quyết liệt nhưng cuộc chiến tranh không hề cướp được chất hào hoa của những chàng trai Hà thành. Không gì hoàn toàn có thể ngăn được những phút giây mơ mộng trong tâm hồn người lính. Có một thời, người ta đã gán cho Tây Tiến những “ mộng rớt “, “ buồn rớt ” chính là vì những câu thơ như thế này. Thực ra câu thơ đã diễn đạt vẻ đẹp tâm hồn của người lính Tây Tiến. Nguyễn Đình Thi cũng đã diễn đạt rất thành công xuất sắc vẻ đẹp này trong bài thơ Đất nước :
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng bồn chồn nhớ mắt tình nhân .
Khác với nỗi nhớ của người lính trong thơ Nguyễn Đình Thi và những nhà thơ khác, Quang Dũng biểu lộ tình cảm của người lính qua giấc mơ, khiến cho nỗi nhớ cũng lãng mạn như chính tâm hồn họ vậy. Giấc mơ đã nâng đỡ tâm hồn con người. Thật sang trọng và quý phái và hào hoa !
Nói đến cuộc chiến tranh, nói đến đời lính không hề không nói đến cái chết. Quang Dũng cũng không tránh mặt và nhà thơ đã nói theo cách riêng của mình :
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành .
Chất “ tráng sĩ ca ” được thể hiện một cách hào hùng và cũng đầy bi tráng. Nhà thơ mượn một ý thơ cổ ( Chinh phụ ngâm ) nhưng tình ý thì rất mới. Ba chữ “ mồ viễn xứ ” gợi cảm giác buồn thầm lặng – sự quyết tử thầm lặng của những chiến sỹ vô danh. Ý nghĩa câu thơ mở ra thật lớn : “ rải rác ” đây đó nơi “ biên cương ”, những nấm mồ “ viễn xứ ” không một vòng hoa, không một nén hương, thật lạnh lẽo, thê lương. Bức tranh chiến trận sẽ trở nên ảm đạm nếu nhìn bi quan như vậy. Nhưng hồn thơ Quang Dũng mỗi khi chạm vào cái bi thương lại được nâng đỡ bởi đôi cánh lí tưởng. Câu thơ sau như một lực nâng vô hình dung đã đưa câu thơ trước lên cao. “ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh ”. Cái bi thảm bỗng trở nên bi tráng. Với ý thức lao vào, tự nguyện, quãng đời thanh xuân tươi đẹp nhất họ đã hiến dâng cho một lý tưởng cao đẹp nhất. Họ ngã xuống thanh thản không chút vướng bận, không mảy may hụt hẫng, cái chết được xem “ nhẹ tựa lông hồng ” .
Viết về cuộc chiến tranh, nhiều nhà thơ đã tránh mặt cái chết. Còn Quang Dũng cảm nhận cái chết như thể một hiện thực tất yếu của cuộc chiến tranh. Cái chết của những người lính qua con mắt thơ Quang Dũng rất đỗi hùng tráng mà không hề giả dối. Cái bi tráng của câu thơ đã khẳng định chắc chắn được mục tiêu sống của cả một thế hệ cha anh trong những năm tháng chống Pháp khó khăn : “ Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh ”. Có hiểu được ý chí sắt đá của một dân tộc bản địa mới thấy hết được cái hay trong câu thơ Quang Dũng .
Hai câu sau vẫn liên tục nói đến cái chết trong âm hưởng sử thi hào hùng ấy :
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành .
Nhà thơ đã nói lên một thực sự bi thảm là : Người lính quyết tử trên đường hành quân đến một manh chiếu liệm cũng thiếu. Con mắt thơ Quang Dũng đã phủ bọc đồng đội mình trong những tấm áo bào sang chảnh. “ Áo bào ” là sự phối hợp hai từ : “ áo vải ” và “ chiến bào ” khiến cho “ áo bào ” vừa bình dị vừa sang chảnh. Đây là cách nói mà theo Quang Dũng là để “ an ủi linh hồn những người lính ”. Xuất phát điểm là tình yêu đồng đội. Chính tình yêu thương đã khiến hồn thơ hào hoa Quang Dũng tìm được hình ảnh đẹp để “ sang trọng hóa ” cái chết của người lính. Người lính ngã xuống với chiến bào đỏ thắm trong vầng hào quang lồng lộng của những chiến binh xưa. “ Áo bào thay chiếu anh về đất ”. Câu thơ mang sức mạnh ngợi ca. Không thể tìm được từ nào hay hơn để sửa chữa thay thế cho từ “ về đất ” trong câu thơ này. “ Về đất ” không những diễn đạt được sự hi sinh của người chiến sỹ mà còn biểu lộ được sự trân trọng, yêu thương của những người đồng đội ở lại. “ Về đất ” cũng là hòa vào linh hồn quốc gia để bất tử cùng hồn thiêng sông núi và vĩnh cửu cùng quốc gia. Dòng sông Mã đã tấu lên “ khúc độc hành ” kinh hoàng hùng tráng để tiễn đưa hương hồn người chiến sỹ với bao tiếc thương, cảm phục. Những mất mát đau thương như dồn nén, tích tụ trong tiếng gầm vang rung chuyển cả núi rừng của dòng sông Mã. Các anh đã hi sinh cho mảnh đất nảy nở đầy thơ, đầy nhạc và cùng với vạn vật thiên nhiên, linh hồn những anh vẫn hát mãi khúc quân hành .
Đặc sắc của đoạn thơ không chỉ ở thủ pháp trái chiều mà còn thể hiện trong việc dùng từ, đặc biệt quan trọng là dùng những động từ. Nhà thơ Vũ Quần Phương nhận xét : “ Nội lực trong cảm hứng thơ Quang Dũng thường dội xuống ở những động từ ”. Động từ “ gầm ” trong câu thơ khiến âm hưởng cứ âm vang mãi như dội mãi vào núi rừng miền Tây và ngân lên trong tâm hồn fan hâm mộ. Cộng hưởng với những động từ là những từ Hán – Việt ( biên cương, viễn xứ, mặt trận, áo bào, sông Mã, khúc độc hành ). Nhà thơ đã đưa người đọc vào một khoảng trống cổ kính, sang chảnh. Tất cả những thủ pháp thẩm mỹ và nghệ thuật đó đã thể hiện được sự hòa giải giữa cái bi và cái hùng tạo nên chất bi tráng trong bức tượng đài cao quý về người lính Tây Tiến .
Đây là đoạn thơ mang đặc thù cao trào trong hàng loạt khúc độc hành Tây Tiến. Chất bi tráng đã tạo nên một tượng đài độc lạ về người lính Tây Tiến. Đoạn thơ khép lại nhưng cùng với khúc độc hành của dòng sông Mã, âm hưởng của Tây Tiến vẫn vang cả núi rừng và vọng qua năm tháng .

Phân tích đoạn 3 bài thơ Tây tiến – mẫu 8

Có thể nói, nếu chọn năm tác giả tiêu biểu vượt trội của quá trình văn học thời kì đầu kháng chiến chống Pháp, hoàn toàn có thể không có Quang Dũng nhưng nếu chọn năm bài thơ tiêu biểu vượt trội, nhất định Tây Tiến phải được nhắc tên, đứng ở hàng danh dự. Đọc Tây Tiến, tất cả chúng ta sống lại một thời lửa cháy cùng đoàn quân lừng tiếng đã đi vào lịch sử dân tộc, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể quên một số ít câu thơ trong bài, nhưng không hề quên được hình ảnh đoàn quân ấy :
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Thành Phố Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành !
Nếu như ở những đoạn thơ đầu, hình ảnh đoàn quân mới hiện lên qua nét vẽ gián tiếp – nói đến khó khăn, quyết tử và địa phận hoạt động giải trí – thì ở đây, đoàn quân ấy đã hiện lên với những nét vẽ đơn cử, gân guốc, rạch ròi. Đã thành khuôn sáo khi đề cập đến sự can trường của những chiến binh. Ở đây, ta tưởng như gặp một mô-típ như vậy :
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùng
Nhưng trước hết, đây là những câu thơ tả thực – thực một cách trần trụi : chiến sỹ Tây Tiến hồi ấy hoạt động giải trí ở những vùng núi rừng hiểm trở, rừng thiêng nước độc, chết trận thì ít mà chết vì bệnh tật thì nhiều, có những con suối rửa chân rụng lông, gội đầu rụng tóc. “ Quân xanh ” ở đây hoàn toàn có thể hiểu là xanh màu áo, xanh lá ngụy trang và xanh làn da vì thiếu máu. Những hình ảnh rất thực đó, vào bài thơ, với giọng điệu và cách miêu tả lãng mạn của Quang Dũng đã như mang nghĩa tượng trưng, rất có khí phách. Mười bốn chữ thơ mà chạm khắc vào lịch sử vẻ vang hình ảnh một đoàn quân khác thường, độc lạ, độc nhất vô nhị trong cuộc sống cũng như trong thơ ca. Đoàn quân của một thuở “ xếp bút nghiên lên đường chinh chiến ” của những chàng trai Thành Phố Hà Nội kiêu hùng, hào hoa .
Vì vậy, khó khăn vất vả, gian nan là thế, nhưng những chiến binh Tây Tiến vẫn không nguôi đi những tình cảm lãng mạn :
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Thành Phố Hà Nội dáng kiều thơm .
“ Mộng ” và “ mơ ” của người lính được gửi về hai phương trời : biên cương, nơi còn đầy bóng giặc – mộng giết giặc lập công, và Thành Phố Hà Nội, quê nhà yêu dấu – mơ những bóng hình thân yêu. “ Dáng kiều thơm ”, ấy là vầng sáng lộng lẫy trong ký ức, “ tố cáo ” nét đa tình của người lính. Nhưng với những chiến sỹ Tây Tiến, nỗi nhớ ấy là sự cân đối, thư thái trong tâm hồn sau mỗi chặng hành quân khó khăn vất vả, chứ không phải để thất chí nản lòng. Vậy mà một thời, câu thơ “ đẹp một cách lãng mạn ” này đã khiến cho tác giả của nó và chính bài thơ phải “ trải bao gió dập, sóng dồn ” .
Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi – lâu nay đi chiến trận, mấy ai quay trở lại, những chiến sỹ Tây Tiến cũng không khỏi tránh phải những mất mát, quyết tử .
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Sau những câu thơ rắn rỏi, xinh xắn, đến đây, âm điệu câu thơ chợt trầm và trùng xuống để fan hâm mộ thấy rõ hơn thực chất của vấn đề. Dường như đây là một cảnh phim được cố ý quay chậm. Còn gì thiêng liêng và cao quý hơn sự quyết tử, đồng ý gian nan của người lính. Trên đường hành quân người chiến sỹ Tây Tiến gặp biết bao ngôi “ mồ viễn xứ ” của những người con “ chết xa nhà ”. Nhưng những chiến sỹ ta nhìn thấy với đôi mắt bình thản, bởi họ đã đồng ý điều đó. Một trong những động cơ thôi thúc họ lên đường là hình ảnh người anh hùng da ngựa bọc thây mà họ đảm nhiệm được trong văn chương sách vở. Một niềm đam mê trong sáng pha chút lãng mạn .
Hai câu thơ cuối liên tục âm hưởng bi tráng, tô đậm thêm sự mất mát quyết tử nhưng đó lại là một cái chết cao đẹp – cái chết bất tử của người lính Tây Tiến .
Áo bào thay chiếu anh về đất .
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
Hai câu mới đọc qua tưởng như chỉ làm trách nhiệm miêu tả, thông tin thông thường nhưng sức gợi thật lớn. Đâu đây vẫn như còn thấy những giọt nước mắt đọng sau hàng chữ. Hai câu thơ rắn rỏi mà cảm khái, thương cảm thật sâu xa. Làm sao hoàn toàn có thể dửng dưng trước cảnh “ anh về đất ” ? “ Anh về đất ” là hóa thân cho dáng hình xứ sở, thực thi xong nghĩa vụ và trách nhiệm vẻ vang của mình. Tiếng gầm của sông Mã về xuôi như loạt đại bác rền vang, vĩnh biệt những người con yêu của giống nòi .
Trước đây, khi nhắc đến những dòng thơ này, người ta chỉ thấy những biểu lộ nào là “ mộng rớt ”, “ buồn rơi ” … nhưng thời hạn đã khiến tất cả chúng ta nhìn đúng hơn vào thực chất, có thời đại ấy mới có văn chương ấy .
Tây Tiến là bài thơ, là tấm lòng của những người chiến binh Tây Tiến. Bài thơ có nhạc, họa ; bên cạnh cái bi là cái hùng, bên cạnh mất mát, đau thương là niềm tự tôn anh hùng. Nửa thế kỉ đã qua, bài thơ ngày một thêm sáng giá và đoạn thơ khắc họa đoàn quân Tây Tiến đã trở thành một hoài niệm khó quên của một thời kỳ lịch sử vẻ vang hào hùng trong buổi đầu cuộc kháng chiến chống Pháp .

Source: https://thcsbevandan.edu.vn
Category : Thông tin cần biết